Deelnemer Peter van der Gaag kwam goed beslagen ten ijs.

Tekst: Bert Jansen | Foto’s: Fev Eremias

Amper 35 vierkante meter telt Café Voorheen Voigt in Rotterdam, dat zondag 7 december het toneel was van een heuse taalquiz. Omgekeerd evenredig aan de oppervlakte van die keilenwinkel was de quiz die de zeventien taalliefhebbers kregen voorgeschoteld: grote klasse!

De taalwedstrijd bevatte vier onderdelen. De deelnemers konden zich slechts voorbereiden op een dictee; van de inhoud van de drie andere onderdelen bleven zij tot op het laatste moment in het ongewisse. In totaal konden er 55 punten gescoord worden, maar de vragenmaker-presentator, Leon Abels, ontnam de taalliefhebbers elke illusie door met profetische blik aan te kondigen dat dat maximum volstrekt hypothetisch was. Hij kreeg gelijk. Meer dan gelijk!

Presentator en auteur Leon Abels

Van Cats tot Koch
In de eerste ronde verschenen de konterfeitsels van vijftien Nederlandse schrijvers: van Cats tot Koch. Bij Jean Pierre Rawie, Ferdinand Bordewijk en een jeugdportret van Hella Haasse bleef herkenning veelal uit. Eén persoon had zelfs de beeltenis van Harry Mulisch niet herkend. De oude relletjesvoyeur zal zich in zijn graf hebben omgedraaid …
Direct na deze ronde werden de blaadjes opgehaald en ging de nakijkploeg aan de slag, zoals dat na elke ronde gebeurde. Middelerwijl vulde de gelagkamer zich met geanimeerde kout, terwijl er op het scherm nostalgische clips van onder andere Wim Sonneveld, Freek de Jonge en Tom Manders vertoond werden. Marlies, de door de wol geverfde kasteleinse, hield steeds met scherpe blik het niveau van de glazen in het oog.

Zagen
Het tweede onderdeel dekte meer de lading van het begrip ‘taalquiz’: er moest redekundig en taalkundig ontleed worden. Voor de meesten leidden deze begrippen tot reminiscenties aan de tijd dat de melk nog onverpakt aan huis bezorgd werd. Leon gaf vooraf dan ook een doorwrochte uitleg met voorbeeldzin. Helaas bleek de praktijk weerbarstiger, wat mede veroorzaakt werd door de monstrueuze zin uit het dictee van Kees van Kooten.
De zin die taalkundig ontleed moest worden, was ontsproten aan het brein van Kees Torn: ‘Als zelf niet door te zagen zagen zagen zagen zagen, zagen zagen zagen zagen.’ Je moest deze zin wel begrepen hebben om feilloos de woordsoorten te kunnen benoemen.

Opletten, schrijven en drinken: een lastige combinatie. Geheel rechts winnaar Bert Jansen.

Een Tadzjiekse met een pernodje
Bij het derde onderdeel verschenen in rap tempo vier spellingen van twintig moeilijke woorden, waaronder quadriljoen, jeu de boules, relaistje en amoebeabces. Geen woorden voor kinderen van de a-b-bank! Bovendien was er nauwelijks ruimte voor reflectie.
Het vierde en laatste onderdeel was het dictee. Het bestond uit slechts drie zinnen, maar die zaten zó boordevol voetangels en klemmen, dat er bij het voorlezen een collectieve zucht opsteeg. Wat te denken van een Tadzjiekse met een jackrussellterriër die een pernodje en een chablistje savoureert? Leon articuleerde goed, maar met de onjuiste uitspraak van chrestomathieën (met de klemtoon op de a) zette hij menigeen – onder wie dicteetor Rein Leentfaar – onbewust op het verkeerde been. Het aantal fouten in het dictee werd afgetrokken van het tot dan toe behaalde puntenaantal. Met een gemiddeld aantal fouten van 22 (tussen de 44 en de 6) betekende dat, dat meer dan de helft van de deelnemers (tien) in de rode cijfers belandde.

Eindstand
Op een gedeelde derde plaats, met 11 punten, eindigden Tineke de Jong en Eric Prickartz. De tweede plaats was voor Rein Leentfaar, die 23 punten bijeen wist te sprokkelen. Ikzelf mocht, met 26 punten, de eerste prijs, een gifgroen boekje, in ontvangst nemen. Leon broedt inmiddels op een nieuwe quiz. Hopelijk maken ze er daar in Café Voorheen Voigt een mooie traditie van!