Stralende schoonheid in Dicteeland: Anneke Salden.

Tekst en foto’s: Huib Boogert

Het had zo’n mooie tweestrijd kunnen worden: Holland–België op het EK Voetbal. Maar ja, de Belgen vermorsten vooraf minder punten dan wij. Daarom zitten wij thuis en dartelen zij in het Franse gras.

We zullen het daarom moeten doen met een compleet andere Holland–België: het internationale dictee in café-restaurant De Tol, tussen de Nederlandse grensdorpen Eede en Heille. De horecagelegenheid ligt op een paar stappen van de landsgrens. Direct achter die grens, in het Belgische dorpje Middelburg, wapperen de rood-geel-zwarte vaandels uit de slaapkamerramen en vanaf de vlaggenstokken. Steken in het hart voor de rood-wit-blauwen.

Maar laat ons troost zoeken in café-restaurant De Tol voor de orthografische krachtmeting Holland-België. Zo’n dertig spellers uit Nederland en Vlaanderen hadden zich aangemeld, min of meer gelijkelijk verdeeld over de beide nationaliteiten (16–12). De verhouding liefhebbers-specialisten liet een andere stand zien (20–8).

Johan De Vos uit Sint Kruis bladert behendig in zijn Groene Boekje.

Feestelijk tintje
Het dictee in de Zeeuws-Vlaamse landouwen kende een feestelijk tintje. Mevrouw Marie Bakx, uit het naburige Sluis, organiseerde het evenement al voor de vijfde maal. De titel was daarop aangepast: ‘Feest!’. Auteur en regiozoon Rein Leentfaar, onze nationale dicteesheriff, had een tekst geconcipieerd met veel boobytraps en sluipmoord. Voor de échte liefhebbers óók een feestje! Zijn wettige echtgenote Hanneke las de tekst voor.
Uit de tekst vol wakken en kraters tippen we enkele hoogstandjes aan. Spellers kennen de uitdrukking kip tandoori, maar hoe gedraagt die woordgroep zich in een samenstelling? Inheems, dus aan elkaar? Of uitheems, dus met koppelteken? Volgens auteur Leentfaar moet het kiptandoorimenuutje zijn.

Een mooie vondst was ook het woord zeehond, dat in de uitdrukking zeehond laarsjes als stoffelijk bijvoeglijk naamwoord werd gevraagd. Zo ver bekend schreef iedereen dat fout. Dat gold ook voor het woord tobhut. Uit de context bleek die hut boven op een berg te staan. Dus tophut. Maar nee. De tekst verhaalde ook over een valkenier. En tobben is het trekken aan de lijnen door de valkenier bij het opleiden van de valken. Een tobhut, hoe verzin je het. Maar het staat gewoon in Van Dale.

Kevin Willems (l) vermaakt zich met medeschrijver Jozef Terryn.

Aanvoegende wijs meervoud
Té veel grensdicteeërs schreven ook een aanvoegende wijs in het meervoud foutief. Lang leven de jubilarissen was de bedoeling, maar o, o, vrijwel iedereen schreef lang leve. In meerderheid ging het ook fout bij de hondencommando’s couche! en apporte!. En we zullen het maar helemáál niet hebben over de vraag ‘Is je moeder Maagd?’. Weinigen begrepen, dat hier een sterrenbeeld werd gevraagd. Moeders zijn per definitie geen maagd meer, legde schrijver Leentfaar gewillig-verontschuldigend uit.
De auteur gebruikte ook weer enkele van zijn leentfaarse wendingen: woorden die op het gehoor sterk op elkaar lijken, maar verschillend worden gespeld. Zo was daar de kweester (een nachtvrijer) die op queeste ging en de drager van een rakhi die […] raki dronk.

De liefhebbers en de specialisten moesten allen vijftig woorden invullen (invuldictees: wat een zegen, overgewaaid uit Vlaanderen; de Belgen hier dus op voorsprong). De specialisten moesten nog twintig extra moeilijke woorden wegslikken, waaronder de eerder gepasseerde tobhut.

Christiane Adams (r) neemt haar eerste prijs in ontvangst.

Prijsuitreiking
Bij de specialisten maakte Christiane Adams (Kessel-Lo, B.) de minste fouten, namelijk elf. Edward Vanhove (Maaseik, B.) maakte er twaalf, Huib Boogert (Goes, NL) veertien. De verdere rangorde onder de specialisten was: Bert Jansen (16), Frans van Besien (19), Raf Coppens (20), Anneke Salden (23) en Kevin Willems (29).
Bij de liefhebbers was er lokale triomf: Hein Klooster (Breskens, NL) maakte slechts 13 fout. Tweede werd Kelly van Caeseele (15 fout) en derde Trui Driesens (16 fout). De volgende deelnemers maakten de top tien vol: Johan de Vos, Laurine Vandepitte, Clement Bonte, Jan Standaert, Marjo Nieskens, Lisa Bral en Bertje Basting.
Voorafgaand aan de prijsuitreiking was er aandacht voor de oudste deelnemer, Rinus Leenhouts (89), oud-aannemer uit het stadje Sluis. Hij deed alle vijf Holland-Belgiës mee en kreeg daarvoor een door organisatrice mevrouw Bakx zelf vervaardigd presentje.

Bert Jansen kijkt een en ander op moderne wijze na in Van Dale

Wie heeft nou gewonnen?
Wie nou uiteindelijk gewonnen heeft, Holland of België, is een beetje appels met peren vergelijken. De Belgische specialisten maakten samen 115 fout, de Nederlanders 30. Maar ja, de deelnemersverhouding was 6–2. Bij de liefhebbers was het beeld omgekeerd. Daar maakten de Belgen 135 fouten en de Nederlanders maar liefst 302. Maar de deelnemersverhouding was hier 6–14. Laten we dus zeggen: het genoegen pakte de zege.

Overigens was ook de authenticiteit winnaar. Een Bussumse deelnemer die zijn gelag met een bankpas wilde betalen, kwam bedrogen uit. “Geen pinautomaat, mijnheer!’. Hij moest dus lenen. Door ’s mans verbazing heen meldde de herbergierster óók nog, dat ze evenmin een gsm had…

Holland-België: het blijft een grensgeval.