Annemarie Braakman-Ven introduceert Bert Jansen aan het publiek.

door Joke van der Zee

Zelfs de meest doorgewinterde taalliefhebber voelde zich afgelopen woensdagavond 5 juli bij tijd en wijle een ‘dummy’. Neerlandicus Bert Jansen gaf in het Kudelstaartse café Op de Hoek taalles aan zo’n 25 belangstellenden, met aansluitend een dictee voor dummy’s. Jansen was er op uitnodiging van Stichting Groot Aalsmeers Dictee (SGAD), die naast het jaarlijkse Aalsmeers Dictee ook andere taalevenementen organiseert.

Dat je dinertje niet als ‘dineetje’ schrijft maar wel zo uitspreekt en dat gewelddadig toch echt met ‘dubbel d’ is, die je dan weer niet hoort, dat zijn wáre instinkers. In het instapdictee dat Jansen presenteerde kwamen er nog veel meer voorbij: echte dicteewoorden. “Om alvast te oefenen voor het Aalsmeers Dictee”, adviseerde hij. Aan de orde kwamen onder meer gedachtegoed, uit-en-ter-na en bediscussiëren.

Bezoekers luisteren naar het instapdictee van Bert Jansen.

Taalreis
Alvorens het publiek lustig meeschreef met de dicteezinnen had Jansen diverse taalkwesties naar voren gebracht. Hij begon met de geschiedenis en nam de toehoorders verder mee op ‘taalreis’ door een woud van moeilijke termen die naam geven aan allerlei taalregels. “Hogere wiskunde leek het wel, maar zeer zeker interessant”, aldus een bezoeker. Wanneer een hoofdletter, wel of geen tussenstreepje, een accent op de é? En waarom is het geen sjampanje? Of waarom zeggen we zaddoek maar schrijven we zakdoek? En dan ‘t kofschip. Jansen spreekt liever van fokschaapshit. “De ‘sh’-klank moet ook vertegenwoordigd zijn om het voltooid deelwoord te bepalen.

De Bussumse neerlandicus pakte nog veel meer woorden aan die voor hoofdbrekens zorgen in de Nederlandse spelling en schrijfwijze. Want: waarom is het Amsterdam ArenA met tweemaal een hoofdletter A? “In de spelling heet dit het donorprincipe. Je houdt deze schrijfwijze aan omdat het een eigennaam is”, legde Jansen ut. Ook haalde hij de ‘los schrijf manie’ aan. En dat levert soms hilarische verwarringen op. Een oudemannenhuis is iets anders dan het oude mannenhuis. De wenkbrauwen in het publiek gingen omhoog bij het zien van woorden als massagebed dat weer iets heel anders betekent dan een massa-gebed. Taal… is nadenken!

Neerlandicus Bert Jansen

Menukaart
Jansen denkt er veel aan, zelfs voorafgaand aan zijn lezing, toen hij op de menukaart van ‘De Hoek’ een foutje ontwaarde: ice tea, dat toch echt aan elkaar geschreven moet worden. Ook lokale taalfouten kwamen aan de orde, zoals het verkeerd weergegeven straatnaambord in Kudelstaart: Ad Verschueren Plein. Moet zijn: Ad Verschuerenplein. Jansen fungeerde deze avond als taalvraagbaak en leraar, maar bovenal als begenadigd verteller waar menig bezoeker veel van opgestoken heeft.