Deelnemers aan het eerste dictee van Amsterdam-Noord. Foto: Johan W. Koopmans

door JvHD

Onmiskenbaar Mokums was de sfeer bij het eerste dictee van Amsterdam-Noord. Niet de geïmporteerde bakfietsmoeders van Zuid of de hipsters van het centrum zetten er de toon, maar ouderwets linksige types met een talent voor taal en kunstzinnigheid. De oude Frits Lambrechts ging het publiek voor in de Internationale, een grootverbruiker van Ritalin leidde de poëziebingo, de voormalige kopman van Milieudefensie Pieter van Diepen won de hoofdprijs. Met 21 fouten. Zo’n avond was het.

En dat terwijl de locatie, het Stadsdeelhuis van Amsterdam-Noord, weinig meer leek te beloven dan een doorsnee-Vinex-dicteetje. Bij de entree trokken de laatste vermoeide loketklanten nog hun nummertje toen de eerste taalliefhebbers binnendruppelden. Uiteindelijk vormde zich een forse groep van zo’n zestig nieuwsgierigen. Zij werden enthousiast welkom geheten door Frank Reijgwart van de roemruchte lokale boekhandel Van der Plas. Samen met de Amsterdamse bibliotheek en de stadsdeelraad van ‘Noord’ barrebokste hij dit debuterende evenement, dat ongetwijfeld in 2016 een vervolg zal krijgen.

Anne-Mariken Roukema tijdens de correctie.

Holle Aa
Verantwoordelijk voor de tekst was Anne-Mariken Raukema. Zij had zich voor haar eerste dictee vooral verdiept in de historie van het stadsdeel. Al in de eerste alinea’s werd het onbevangen publiek bekogeld met lokale plaatsaanduidingen als Holle Aa, Spyridon Louisstraat en Waalenburgsingel. Om ook de geharde spellingfetisjisten op de kast te jagen, leefde zij zich in de laatste alinea uit in een tsunami van dicteewoorden als dedain, cornedbeef (voorlezer Jan Donkers: ‘ik zeg maar gewoon kenetbief, anders begrijpt u het niet’), fonduen, yahtzeeën en nimbysyndroom. Op de eerste luide zuchten uit de zaal hoefde men niet lang te wachten.

Voor bijna iedereen kwam de eerste aanval van wanhoop al in de eerste alinea: de feeërieke Aeën en Dieën-route. Zelfs voor wie dagelijks langs die bordjes fietst is die rondgang niet te spellen. Hier openbaarden zich de feilen van de tekst: te veel woorden en begrippen bleken voor discussie vatbaar. Is het Noord/Zuidlijn, zoals de officiële tekst stipuleerde, of toch Noord-Zuidlijn? Heet het Plan van Gool wel echt zo? En waarom moeten wij Matthäuspassion zo schrijven? Onnodige struikelblokken voor de correctoren, temeer omdat elke fout meetelde. Wie rhythm-and-blues schreef, kreeg dus twee rode strepen aan de broek. Ehm? Ja, de correctietekst toonde rhythm and blues …

Jan Donkers (r) pauzeert met enkele deelnemers.

De wereld draait noord
Van die rodestrepenbonanza (de term is gemunt door Bert Jansen) had nog niemand weet tijdens het vermakelijke pauzeprogramma. Met optredens van meneer Van Puffelen, Frits Lambrechts en het Nieuwendammer Shantykoor vloog de tijd voorbij. Het geheel werd geleid door de overactieve presentator van het lokale tv-programma De wereld draait noord, die zijn best deed zijn evenknie Van Nieuwkerk het record snelpraten af te pakken. Hij kon niet voorkomen dat er tijd overbleef voordat de jury het eindoordeel rond had. Maar er was bier en wijn en het werd reuzegezellig.

Dankzij die gezelligheid schoot de bespreking van de tekst erbij in. Misschien maar goed ook, gezien de discutabele puntjes. De prijsuitreiking was feestelijk. De vele lokale aanduidingen ten spijt, bezetten drie buitenstaanders het erepodium. Pieter van Diepen uit Leiden won met 21 fouten (ja, echt). De Zeeuw Rein Leentfaar scoorde gelijk, maar maakte meer fouten in het moeilijkste woord: de Aeën en Dieën-route. Jeroen van Heemskerck Düker haalde het brons met 27 fouten.

Winnaars Pieter van Diepen (l) en Menno Bosma namens het team Zomer Doe Boek.

Met een sympathiek gebaar vermaakte Van Diepen zijn prijs, de gloednieuwe Dikke Van Dale, aan de beste Noord-Amsterdammer. Marja van Nieuwkoop mag de drie delen op vrijdag 9 oktober in ontvangst komen nemen in de boekhandel Van der Plas. De teamprijs, een etentje bij Pllek, ging naar het Zomer Doeboek-team, bestaande uit Menno Bosma, Jeroen Kleijne en Klarianne Roseboom.

De dicteetekst vindt u hier.