De Drommedaris in Enkhuizen.

door Pieter van Diepen

De Stichting Cultureel Centrum de Drommedaris heeft zich door de matige opkomst van vorig jaar – slechts veertien deelnemers, onder wie vijf buitenpoorters – niet laten afschrikken. Het Eerste Groots West-Fries Dictee, zoals het toen nog genoemd werd, was toch geslaagd en ze zetten dit jaar vol goede moed het tweede Enkhuizer dictee op het programma. Zondagmiddag 13 november, druilerig weer, thuis bij de kachel lekker warm, kortom, er kwamen weer maar veertien curieuzeneuzen opdagen. Tien van ‘eigen volk’ zoals de juryvoorzitter ze bij het bekendmaken van de uitslag noemde, en deze keer vier in de ‘buitencategorie’. Dat laatste letterlijk en figuurlijk.

Geboortegrond (1)
Hoewel ik niet graag meer met de auto naar verre oorden tijg, zeker niet in het donker en al helemaal niet in het donker met regen, had ik toch maar de oude Xantia van stal gehaald. Het dictee was immers ’s middags, en het was droog toen ik vertrok. Terug naar West-Friesland, ik kom uit die streek. Vanaf de A7 kan ik mijn geboortehuis zien liggen. Maar al snel vroeg ik mij af of ik er niet verkeerd aan had gedaan: miezerige motregen, slecht zicht en bij de Coentunnel een nerveuze file. En het laatste stuk, de N302 van Hoorn naar Enkhuizen, rommelig vanwege de reconstructie waar Heijmans financieel op stuk dreigt te lopen.
Maar de elektronische harpmuziek van Andreas Vollenweider in de cd-speler veraangenaamde de reis en ik kwam mooi op tijd in de voormalige haringstad aan. Een wandeling in het oude centrum, door straatjes met namen als Dijk, Dijkstraatje, Bocht en Breedstraat (die anders dan de naam doet vermoeden maar smal is), langs het Flessenscheepjesmuseum, is alleszins de moeite waard.

Het ophaalbruggetje nabij de Drommedaris

Geschiedenis
Het dictee, in de bitter koude Enza Zadenzaal op de eerste verdieping, moest even op gang komen door een haperende geluidsinstallatie en door irritant wiebelende tafelbladen. Maar toen auteur Gerard Wortel, de inmiddels in Dicteeland welbekende bard uit Eemnes, het dictee-in-zijn-geheel eruit knalde, wist ik: een prachtig verhaal en geen makkie. In acht zinnen werd de geschiedenis van de Drommedaris geschetst. Het culturele centrum wordt nu aangewend voor allerhande jolijt, zoals cabaretvoorstellingen, variététheater, optredens van singer-songwriters en breugeliaanse gelagen, die ongebreideld plaats kunnen vinden al naargelang de APV het toelaat. Maar de ruimte waar wij zaten, die dienstdoet als grand café waar bijwijlen slovende, nietsontziende linguïsten zich buigen over woorden als ‘jijen’ en ‘jouen’, was oorspronkelijk een cachot voor gannefen, Maleiers, terdoodveroordeelden, het janhagel en ander louche volk. Omstreeks negentienhonderdzestig – op de vraag vanuit de zaal of dat in cijfers of letters moest, vroeg de voorleesster bedeesd aan de jury of ze dat mocht zeggen – werd de Drommedaris geconfisqueerd door een groep altruïstische studenten, die om hunnentwil het bolwerk atypisch transformeerden. Maar nu is het weer een ‘geordende bedoening’. Een prachtige ambiance.

Kleinkunstenaar Gerard Wortel

Geboortegrond (2)
Na het dictee verkaste het gezelschap naar de foyer beneden, waar het warm was. En daar werd het pas echt gezellig. Gerard Wortel legde eerst aan de Enkhuizers uit wat voor gannef en janhagel die vermaledijde dicteetijgers eigenlijk waren en gaf vervolgens een spetterende entr’acte, met prachtige gedichten en liedjes. Zijn teksten (zo laat zijn website weten) “verhouden zich tussen scherts en gevoeligheid, tussen lichtzinnigheid en diepte, tussen lichte spot en hartstochtelijk mededogen en tussen absurditeit en aandoenlijke ingetogenheid.” Lintjes, November, Papa’s, maar mijn favoriete lied is “Heimwee naar Eemnes”, waarvan het refrein door het gezelschap(je) uit volle borst werd meegezongen: “Koeienstront, kóéienstront, de geur van mijn geboortegrond, alles wat te groeien stond dank ik aan de koeienstront.”

Anja Bakker, winnares van het tweede Enkhuizer Dictee

Uitslag
Er waren maar veertien dictees na te kijken, maar het duurde toch even. Veel fouten. Bij de lokalo’s won de geboren Enkhuizense Anja Bakker met 25 fouten. De tweede plaats werd, met 29 fouten, gedeeld door Richard Lijnsvelt, oud-leraar Nederlands en voorzitter van de plaatselijke CDA-afdeling, en Gerdien van Tongeren, die voor de stichting het dictee mede georganiseerd heeft. Vorig jaar was zij derde.
En de tijgers? Ik had al wat fouten ontdekt en zei dat het me niet zou verbazen als ik een stuk of zeven fouten had. Het verdict was verrassend: ex aequo wonnen Bert Jansen en ik, met … elf fouten! Bij nadere beschouwing bleek dat er vier woorden om onduidelijke redenen fout waren gerekend, maar bij ons allebei. De ex aequo was dus terecht.

Volgend jaar weer, met hopelijk wat meer deelnemers – de jongedames Josien en Lidwien, die voor de lol meededen maar wel serieuze taalliefhebbers zijn, gaan lobbyen. Mijn terugreis ging ook goed: donker, maar droog, en een niet al te lange file bij de Coentunnel.

Toegift
We hadden vooraf afgesproken: wie wint, schrijft het verslag. Bert had nog iets anders aan zijn hoofd, dus ik was de sjaak. Het mocht kort, zei onze webmaster. Maar ik ben eigenwijs. Met Sinterklaas in aantocht dacht ik: ik doe het op rijm. Maar dat is natuurlijk niet te pruimen. Dan maar een kleinigheid, als toegift:

Hij speurt naar woorden voor een mooi dictee
In de Van Dale, op een site of portal,
En bouwt met humor als verbindingsmortel
Daar dan subiet een fraai verhaaltje mee.

Geen przewalskipaard of Turkse tortel
Maar cataclysme, dienstdoet, grand café.
In ‘t haringstadje aan de Zuiderzee
Was ’t weer een wondermooie middag, Wortel!