Dicteetijgers saan het werk in Gent

door Herman Killens  |  foto’s: Giséla Dheedene en Mickey Verbeeck

Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen: ik heb een literaire prijs gewonnen. ‘De Nobelprijs?’, hoor ik u met oprechte interesse vragen. Ah, u ziet dus een Bob Dylan in mij. Terecht, want ik kan ook niet zingen.* Het antwoord is evenwel ontkennend, en ook de Prijs der Nederlandse Letteren, de Gouden Boekenuil en de Libris komen vooralsnog niet mijn richting uit. Ik merk het, ik heb u helemaal nieuwsgierig gemaakt. Ik zal het maar snel verklappen: de Schrijf Mee-trofee. Huh, de wat? Maar ach, u blijft beleefd belangstelling veinzen: ‘En is dat dan voor uw volledige oeuvre, of heeft u een nieuwe roman uit, een essay,  of een column misschien?’ Er verschijnt een lichte blos op mijn wangen: ‘Wel euh … eigenlijk maar voor één enkele zin’. Altijd klein beginnen, zei mijn grootmoeder.

Vekeman bis
Al voor de elfde keer (de tien vorige keren heb ik dus zitten suffen) organiseerden Creatief Schrijven vzw en de Stad Gent op zaterdag 2 juni een Schrijfdag in de Arteveldestad, een Festival van het Geschreven Woord. Een dagvullend programma met een hele reeks ronkende namen (tienduizendpoot Herman Brusselmans en singer-songwriter Hannelore Bedert bijvoorbeeld) en met workshops, lezingen, infosessies, speedcoachingsessies en pitches bij uitgevers. En met weken vooraf een wedstrijd: vul een verhaal van bekende schrijvers aan met een eigen topvervolgzin.

Ik was dan ook heel erg verrast en blij dat mijn, nu ja, creatieve creatie door Peter Verhelst – jawel, vanaf nu mijn favoriete auteur – opgepikt werd. Of ik mijn prijs kon komen afhalen tijdens een slotshow op de Schrijfdag? En in een enkele moeite werd ik dan maar meteen voor de hele dag uitgenodigd inclusief – belangrijk voor de Belg in mij – de afsluitende receptie in de Gentse Vooruit (nu de bekende cultuurtempel, vroeger het socialistische bolwerk).

Even bladeren in het programma. Helaba, blijkt er tussen die sessies zowaar ook een ‘Spoedcursus spelling’ (door Valerie Eyckmans) en – nu komt het, tada**– een Kort Dictee der Nederlandse Taal plaats te vinden! Enne, de schrijver van dat dictee is oude bekende Christophe Vekeman. Zoals hij zelf aangeeft bij de start van het dictee: schrijver van 15 romans en 2 dictees. Bij dat vorige dictee (het Hautekietdictee in de Brusselse Senaat – zie het sublieme verslag van Bert Jansen – kreeg hij de smaak van het dicteeschrijven te pakken. Bovendien won hij ooit het Groot tv-dictee, weliswaar bij de prominenten. En in 2015 las hij een dictee van Randy van Halen voor op de campus van de KU Leuven te Brussel.

Zoals gewoonlijk had dicteetijger Rein L. het evenement goed verborgen weten te houden voor zijn concurrenten uit Nederland.

Een lang Kort Dictee
Na een ochtendcursus reisliteratuur arriveer ik precies op tijd in de zaal … ‘De Laatkomer’ in het futuristische bibliotheekgebouw De Krook (een ‘krook’ is een bocht in de Schelde). De belangstelling voor het dictee is niet bijzonder groot – zeker al niet in verhouding tot de druk bijgewoonde sessies in de andere zalen. Maar de kwaliteit is er wel: de masters of spelling Christiane Adams, Raf Coppens en Rein Leentfaar zitten op de voorste rijen al met pen en papier klaar voor de strijd.

In Gent zien ze het dus mini. Na het jaarlijkse Klein Dictee (in het gezellige café de Hotsy Totsy) nu het Kort Dictee.*** Alhoewel. ‘Het is wat uit de hand gelopen’, excuseert Christophe zich niet zonder ironie, ‘het Kort Dictee is uiteindelijk langer uitgevallen dan het Groot Dictee.’ Het dictee is volgens hem ook een mijlpaal: voor de allereerste keer in de geschiedenis van de mensheid vindt er een Kort Dictee der Nederlandse Taal plaats! Christophe voegt er nog aan toe dat hij enkel in Van Dale heeft gekeken; het Groene Boekje wordt voor een dag aan de kant geschoven. En VRT-taalgoeroe Ruud Hendrickx heeft de tekst helemaal nagekeken. Verzet is dus bij voorbaat overbodig, of het zou uit de buurzaal De Twistappel moeten komen.

Ollekebolleke knol
Straks om 14 uur moeten we het lokaal uit om plaats te maken voor een volgende sessie. Christophe Vekeman, zoals gewoonlijk met puntschoenen en cowboyhoed, zet er dan ook meteen een flinke vaart achter, waarbij hij de wanhopige blikken en de schrijfkramp van de deelnemers met enig leedvermaak negeert. Het typisch spitsvondige gedachtespinsel en taalspielerei van Vekeman draagt de titel Ik ben een zielenpiet. Die ik-figuur klaagt dat het met hem van kwaad naar erger gaat sinds zijn geestesdokter – geen lacaniaanse psychoanalyticus maar een gestalttherapeut – ten prooi gevallen is aan een burn-out. Dat ‘kwaad’ betekent dan drie glazen rioja met szechuanpeper nuttigen voor ontbijt, gevolgd door een combinatie van falafel, pâté de foie gras en pateekes om te ontnuchteren, terwijl het ‘erger’ inhoudt dat hij lapalissades op volleborstvolume declameert als reactie op de pokkenherrie van stonerrock uit StuBru dat uit de boxen van de buren komt gebast.

Een fraaie tekst, maar echt supermoeilijk is die niet voor de aanwezige tijgers. Al moet ik wel bekennen dat ik bijvoorbeeld nog nooit van lacaniaans, patjakkers, prolurken en spetsnel had gehoord. En vast niet iedereen zal het fantastische aftelrijmpje ‘Ollekebolleke, rubisolleke, ollekebolleke knol’ foutloos hebben neergepend. O ja, of we even ons gsm-nummer op het opgavenblad willen noteren?

Auteur, BV en dictee-expert Christophe Vekeman

Petit moment de gloire
Om kwart over drie komt op een terrasje op de Graslei de verlossende sms. Bingo! Achteraf blijkt weer eens te meer hoe spannend het was: 1. Herman 3 f, 2. Christiane 4 f, 3. Rein 5 f, 4. Raf 7 f. Je komt in Vlaanderen wel vaker dezelfde namen tegen, aangevuld met onder meer Gentenaar Frans Van Besien (deze keer verhinderd), maar steeds in wisselende volgorde. O ja, de volgende deelnemer in de rangschikking had 15 rode streepjes.

De slotshow in de bomvolle Theaterzaal is verbluffend: vooral Tom Lanoye maakt indruk met een geweldige voorleessessie, inclusief begeleidende muziek, uit zijn recente roman Zuivering. Of hoe hij het publiek magistraal in de ban houdt met een verhaal over een haan en een stotteraar. En ook het optreden van de Zuid-Afrikaanse zanger-gitarist Stefan Dixon zorgt voor een emomoment. Hij brengt enkele intimistische songs, waaronder een Afrikaanstalige versie van het nummer Mia van de drie jaar geleden overleden Gentse publiekslieveling Luc De Vos. Super!

Kleine zin en kort dictee, dus dan is mijn petit moment de gloire aangebroken: vlak na Christophe Vekeman en Tom Lanoye mag ik het podium op om twee keer gehuldigd te worden. Tussen de stapels prijzen ontdek ik mijn door Christophe gesigneerde en ingelijste dictee. Die trofee krijgt gegarandeerd een prominent plaatsje thuis. En driewerf hoera … mijn fouten staan aan de achterkant.

*   Voor een goed begrip, ik ben een grote fan van good old Bob
**  In april 2018 voorlopig toegevoegd aan Van Dale
*** Tijdens de slotsessie werd het dan toch weer tot Klein Dictee omgetoverd …