door Herman Killens, fotografie Laurens Verhaegen

“Het was een ellendige novemberavond met een druilerige sluierregen die de dappersten van de straat veegt.”

Onder het schijnsel van de supermaan lopen de eetterrasjes in de Antwerpse binnenstad stilaan vol. Wat is het verrassend zacht voor een novemberavond. De winkeliers rollen bij sluitingstijd hun uitgestalde koopwaar naar binnen. Sinterklaas is nog veraf maar toch duiken de eerste kerstbomen al in het straatbeeld op. Shoppers haasten zich met uitpuilende tassen naar het Centraal Station. Wij genieten op een buitenplek van een ovenverse pizza en van een wit huiswijntje voor we ons naar de stadscampus begeven.

“Niettegenstaande het rotweer verzamelde zich een bont gezelschap aan voornamelijk hoogopgeleide taalmasochisten en woordgoochelaars met een dedain van hier tot in Reykjavik.”

Groepjes studenten staan te keuvelen aan de toegangspoort naar de binnenkoer van het Hof van Liere, een imposant 16de-eeuws stadspaleis in Brabantse gotiek. Daar moeten wij zijn. Dicteepijlen wijzen ons handig de weg naar de spellingarena S.C.003. Verdwalen is hier duidelijk geen optie. We worden bijzonder hartelijk verwelkomd door de sympathieke redactieleden van dwars, het officiële studentenblad van UAntwerpen. Bij mijn vierde deelname behoor ik intussen bijna tot het huismeubilair (zie mijn verslagen uit 2019, 2023 en 2024). Toch wel fijn dat ook niet-studenten in een afzonderlijke divisie mogen deelnemen. En opmerkelijk dat in deze tijden van Engelse dominantie en tanende belangstelling voor spelling toch nog jonge mensen interesse tonen voor een dictee. Voor de ongeveer twintig deelnemers liggen pen en papier alvast gemillimeterd klaar op de klaptafeltjes in de aula.

Bij elk van de drie (ruime) paragrafen hoort 1 blad. Die worden tussenin telkens opgehaald zodat de verbeterploeg op de achterste bankjes meteen aan de slag kan. Het aantal correctoren is trouwens indrukwekkend. Als ervaringsdeskundige kan ik dan ook met de hand op het hart stellen dat het dwarsdictee een van de best georganiseerde dicteewedstrijden van de Lage Landen is.

YouTube

“Dit caleidoscopisch schouwspel werd te goeder trouw ineengeflanst door de enthousiaste campusdichter. Onze excuses voor de vele déjà vu’s en het hoge bric-à-bracgehalte. Bekende taalcoryfeeën zijn heden ten dage niet meer te betalen. E-mailberichten met delicate klachten over dit quasiwetenschappelijk pseudodictee van dwars worden niet beantwoord.”

De auteur van het dictee is niet zomaar eender wie. De twintigjarige UAntwerpen-campusdichter Vince Noens komt uit Sint-Niklaas en studeert Taal- en Letterkunde Nederlands en Theater-, Film- en Literatuurwetenschap. Hij veroverde met zijn gedichten al een hele reeks prijzen en publiceerde in verschillende poëziebladen. Zijn grote voorbeelden zijn onder anderen Hugo Claus en zijn stadsgenoten Paul Snoek en Tom Lanoye. In zijn werk probeert hij het beste van allerlei stromingen samen te brengen tot het ultieme gedicht. In combinatie met een heldere articulatie is hij dus de geknipte persoon om het dwarsdictee te componeren en voor te dragen. Het dwaaldictee is uiteindelijk een leuk hotsknotsbegoniaverhaal geworden over (jawel) een dicteeconcours met een reeks fantasierijke en slapstickachtige gebeurtenissen na afloop.

Het valt op: de moeilijkheidsgraad ligt een stuk lager dan de vorige jaren, toen de crazy teksten van Matthias Vangenechten velen opzadelden met meer dan honderd (!) rode streepjes. Nu is er meer gezocht naar een evenwicht tussen niet te afschuwelijk moeilijk voor de studenten en toch voldoende uitdagend voor de dicteespecialisten. Behoorlijk geslaagd wat mij betreft.

Voor Vince Noens is het zijn allereerste dicteetekst. Naar eigen zeggen haalde hij zijn inspiratie deels bij YouTubefilmpjes van het in 2016 gestopte Groot Dictee op tv. Gezien zijn jonge leeftijd zal hij die allicht nooit live gezien hebben.

“Er vond een tumultueus debat plaats tussen een bonafide pro-Deoadvocaat en een goochelende Sint-Niklazenaar die cavia’s uit een vacuümpomp toverde. Een flegmatieke acupuncturist trad op als intermediair par excellence.”

De juryleden Dirk Pijpops en Alexander Van Herpe kwijten zich uitmuntend van hun taak. Niet enkel staat er deze keer geen enkel foutje of discussiepunt in het dictee; bovendien worden ook correcte alternatieve spellingen aangereikt waar nodig. Alexander zorgt op het dubbele krijtbord voor uitstekende didactische uitleg – gelardeerd met kwinkslagen – over de oorsprong van woorden (zoals jantje-van-leiden) en over het waarom van bepaalde schrijfwijzen (bijvoorbeeld pro Deo – “naar de god van de abrahamitische godsdiensten, zo genoemd omdat Abraham zowel in de Thora, de Bijbel als de Koran voorkomt” – versus pro-Deoadvocaat). Grappig ook hoe hij voortdurend de aandacht probeert te vestigen op de slide met de sponsors. Goed om weten: een przewalskipaard is geen skipaard! En hij geeft nog mee dat zo’n paard executeren met een granaatkartets helemaal geen goed idee is. Er bestaan betere methoden …

En als uitsmijter vermeldt hij dat meer info beschikbaar is tijdens zijn wekelijkse cursus op dinsdagnamiddag tussen 3 en 4. Waarvan akte.

Totebag

“Desalniettemin werd er nadien in allerijl een feeëriek cafeetje opgezocht dat was opgesmukt met labyrintische lambriseringen.”

Het Agora Caffee baadt zoals gewoonlijk in de gezelligheid. En het heeft ook een goed gestockeerde bar. Maar we zijn maar nipt op tijd met onze bestelling want hola, daar zijn de correctoren al! Over een ultrasnelle verbetering gesproken.

“Na haar acte de présence ging de gedoodverfde winnares met de hoofdprijs, zijnde een rijkelijk gevulde totebag, aan de haal.”

Gemiddeld worden er uiteindelijk overall 32 fouten genoteerd. Onder luid tafelgeroffel wordt Lisa Wouters (27 f) in de studentencategorie tot grote winnares uitgeroepen. In een close finish haalt ze het voor Kobe Maes (29 f) en Maurane Heylens (31 f).

Bij de niet-studenten valt de prestatie van Tine Van den Poel De Clippeleire op. Na een tweede plaats in 2017 en een overwinning een jaartje later behaalt ze nu fraai brons met 14 fout. Ze moet enkel twee ervaren dicteerecidivisten laten voorgaan: Ward Milissen (tweede met 6 f) en Herman Killens (winnaar met 4 f).

“Via een huizenhoge zijingang van een classicistische corridor met bijpassende vestibule, ontvloden de deelnemers het idiosyncratisch allegaartje.”

Het dwarsdictee heeft ondertussen een vaste stek veroverd op de dicteekalender. We kijken dan ook uit naar de achtste editie volgend jaar. Hopelijk opnieuw met auteur Vince Noens. En welnu, waarom eens niet met een dicteetekst onder de vorm van een gedicht? Een uitdaging!