Schoon volk aan boord van de Jozephina

Tekst: Dick Stada | Foto’s: Han Santing

Op 2 (Middelstum) en 10 (Groningen) november presenteerde Bob van Dijk zijn jaarlijkse Grootscheeps Scheepsdictee. Het was alweer de zesde editie van dit buitenbeentje in dicteeland, dat kan bogen op alle ingrediënten die de liefhebber zich wenst: een leuke en uitdagende tekst, een prominente voorlezer, een leuke entourage, hapjes en drankjes en een fijne gastheer en -vrouw.

Dit keer waren zo’n dertig deelnemers aan boord van de Jozephina gestapt, al dan niet extra geoefend op scheepstermen. De voorlezer, commissaris van de Koning Max van den Berg, had vorig jaar moeten afzeggen vanwege de gevolgen van een aardbeving in zijn provincie, maar dit keer was hij erbij. Ook waren er een paar dicteetijgers aanwezig. Zo hadden Rein Leentfaar en René Dijkgraaf in deze drukke dicteeweek de moeite genomen om naar het noorden af te reizen. In Middelstum – een lieflijk dorp even boven Groningen – was een week eerder hetzelfde dictee gehouden in Herberg In de Valk. Die is sinds enkele jaren eigendom van de organisatoren Bob en Albertien van Dijk. De deelnemers aldaar hadden zwijgplicht en wie een herkansing op de Jozephina wilde doen, zou als verstekeling overboord worden gezet, beloofde Bob.

Bob van Dijk maakte het de deelnemers niet makkelijk.

Spiekbriefje
Schrijfpapier lag klaar, met daarbij een spiekbriefje voor namen van herbergen, kunstenaars en straten, zodat de plaatselijke cracks niet bevoordeeld werden. Er volgde een humoristisch dictee van stevige lengte dat duidelijk werd voorgelezen door Max van den Berg. Soms iets te duidelijk; accenten en verbindingsstreepjes werden af en toe door hem weggegeven. Iedereen hield daar wijselijk zijn mond over. De stoel waarop de voorlezer zat, kreeg nog een prominente rol in het dictee. Onze koning bleek daarop eerder dit jaar gezeten te hebben en de trotse eigenaar kon dat natuurlijk niet onvermeld laten. Het bleek een zogenaamde Thonetstoel te zijn, de archetypische caféstoel. Dat stond nou juist niet op het spiekbriefje. Sommigen hadden er toiletstoel van gemaakt.

Het Scheepsdictee is extra aantrekkelijk door de entourage.

De titel, die door Bob hardnekkig met een punt geschreven was, luidde “De koning, de zwaan en de valk.” en dekte de lading goed. Wie de koninklijke titulatuur had doorgenomen was in het voordeel. En zwaan bleek vroeger een ander woord te zijn voor prostituee. En die kunnen ook mannelijk zijn, leerden we. Pederastische gaf dat aan in het dictee, dus moesten het daar prostitués zijn. Niet iedereen was goed bekend met deze begrippen. Na zo’n 400 woorden was het dictee ten einde met de slotzin ‘Geen Roemeen gaat ermee heen!’ Dat sloeg op eerdergenoemde getaxeerde en geassureerde zetel die voorzien was van een micro-elektronisch volgsysteem. Waarom het een Roemeen was, werd niet duidelijk.

Drive-inlogement
In de nakijkpauze werden de deelnemers vermaakt door Sacha Landkroon, voormalig huisdichter van de Groningse universiteit. Hij was vader geworden en deed daar op grootse wijze in dichtvorm verslag van. De deelnemers moesten elkaars dictee nakijken. De uitleg van Bob werd doorspekt met allerlei historische wetenswaardigheden over de onderwerpen van het dictee. Aan bod kwamen bijvoorbeeld bedsteetjes, sterkedrank, zedeloosheid, een zinnebeeldige duiventil, ’s konings derrière en een drive-inlogement avant la lettre, dat in deze contreien een doorrit heet.

Commissaris des Konings Max van den Berg las voor.

Een aantal studieuze mensen was überassertief en ging bij menige vraag in onderhandeling over het aantal fouten per woord. Toen Bob zei dat in een woordcombinatie maar een fout kon worden gemaakt, werd dat met gejuich begroet. Maar het zal niet iedereen ontgaan zijn dat deze lieden heimelijk snurkgeluiden maakten als men de uitleg net wat te langdradig vond. Er waren bonuspunten te verdienen die in mindering werden gebracht op het aantal fouten. Je kreeg bijvoorbeeld zo’n bonus als je tavernier niet als tavenier had geschreven. Bob gaf heel sportief bij een enkel bonusgeval toe dat het minder geslaagd was.

Dichter Sacha Landkroon droeg voor uit eigen werk.

Wisselzwaan
De interessantste discussie ging over het gebruik van een hoofdletter in Sire. Er werd zelfs een Groen Boekje uit de bibliotheek van het schip bijgehaald. Sire bleek erin te staan met een hoofdletter, maar volgens vandalist Rein Leentfaar in de betekenis van Stichting Ideële Reclame, dus hier fout. Uiteindelijk werd Bob door diens vrouw op de tijd gewezen en kon hij aan de prijsuitreiking beginnen. Marrie Westerbeek uit Blijham, ooit al eens winnares van het Winkler-Prinsdictee in Veendam, ging aan de haal met de eerste prijs, een ‘prachtige’ porseleinen wisselzwaantrofee. Bijzonder knap was dat ze maar tien fouten had gemaakt. Ook voor de andere prijzen had Bob zijn best gedaan door toepasselijke, soms zelfs antiquarische boeken te regelen. Tweede in de Groningse editie was Anja Borman, vorig jaar nog winnares bij de specialisten in Haren, maar hier niet in die groep ingedeeld. Zij had vijftien fouten. Mariëtte Zweers legde beslag op de derde plaats met achttien fouten.

Marrie Westerbeek met haar prachtige trofee.

De top drie bij de specialisten: Rein Leentfaar had drie fouten, René Dijkgraaf negen, en de ‘lokale’ specialisten Trees Roose (schrijfster van het Harens Dictee) en Dick Stada met elk veertien fouten. De winnaar had pech dat hetzelfde dictee ook in de Middelstummer herberg was gehouden. Daar scoorde de enige aanwezige specialist Jeroen van Heemskerck Düker nog net iets beter: twee fout. De scores van de liefhebbers lagen in de herberg dicht bij elkaar: Angela Rijnen won met 22 fout, op de voet gevolgd door Ron van Duuren en Joke Top met respectievelijk 23 en 24 fout.

We kijken gretig uit naar de volgende edities van het Grootscheeps Dictee. Het hele dictee kunt u hier teruglezen.