Geheel links Dick Stada, rechts Anja Borman.

door Dick Stada

Thuis hadden ze het wel een beetje gehad met mijn dicteegekte van de laatste twee weken, na de uitnodiging voor het Groot Dictee in de Eerste Kamer. De kinderen vonden me maar ‘vet raar’ en ‘extreem vreemd’ doen. Dat kwam door mijn achterstallig onderhoud. Ik had toch al zeker anderhalf jaar het Groene Boekje niet ingekeken. Stiekem had ik me toch ook nog aangemeld voor het Harens Dictee, dat een paar dagen na de tv-opname van het Groot Dictee was. Hoewel het in Den Haag best goed ging, had ik toch het idee dat ik beter kon. Ik toog op de mistige avond van 14 december op de fiets naar Haren. De plaats die later in het dictee beschreven werd als: het Wassenaar van het Noorden en een idyllische place to be met chique art-decovilla’s.

Trees Roose (op de rug gezien) dicteert in de Dickenszaal.

De geest van een tijger
Maar liefst vier dicteetijgers waren dit jaar afgekomen op het Harens Dictee, onder wie Dian van Gelder, die zelfs helemaal uit Zoetermeer was komen rijden. Eerdere winnaars Anja Borman en ik werden bij nader inzien toch maar niet bij de specialistengroep ingedeeld, ‘want dat zou niet eerlijk zijn’, aldus de organisatie.
De organisatie had de voormalig gemeentesecretaris en geschiedkundig croniqueur van Haren, Eppo van Koldam, uitgenodigd om een voordracht te houden over Haren door de eeuwen heen. De onrust over de vraag bij welke gemeente Haren moest gaan horen, bleek al eens eerder in de geschiedenis voorgekomen te zijn. Het verhaal was de inleiding tot het dictee zelf. Die ging over de strijd van Haren tegen de herindelingsplannen.

Dicteespecialist Rein Leentfaar was vandaag niet aanwezig maar zijn geest waarde wel rond. Dicteemaakster, schrijfster en voorleesster Trees Roose liet in haar introductie weten dat het Groene Boekje eerst telde, vervolgens de Van Dale en als het daar ook niet in stond zou Rein Leentfaar uitsluitsel moeten bieden. Ze had haar werk laten nakijken door Rein. Deze had nog wat verbeteringen gevonden. Toen Trees zei dat het nu niet meer fout kon gaan, werd het wat rumoerig onder de dicteetijgers.

Auteur-organisatrice Trees Roose

De Groene Parel
In de sfeervolle Dickensroom van de plaatselijke bibliotheek ging het dictee van start. Trees las vlot voor. Een enkel verbeterpuntje: de zin werd  soms net te vroeg herhaald. Maar zoals we gewend zijn van haar, volgde een mooi gecomponeerd verhaal. De beginners werden niet weggeblazen door onbegrijpelijke woorden, terwijl het voor de gevorderden nog moeilijk genoeg was. Heel slim waren op een logische manier woorden als monozygote, quoteje, antidepressiva en gynaecologen opgenomen. Een lastigste zin vanwege de eventuele hoofdletters was deze: In 1914 kreeg onze Groene Parel bij koninklijk besluit en met ‘s rijks toestemming een eigen heraldisch gemeentewapen, met in het vrij kwartier een adelaar die een schildje vasthoudt met een sinopeldwarsbalk.

Hein Bloemink viel dit jaar niet in de prijzen.

Pingoruïne
We moesten elkaars werk nakijken aan de hand van de geprojecteerde tekst. En dat valt niet mee, als je tegelijk met een schuin oog naar je eigen dictee blijft kijken dat bij de buurman ligt. Bij de titel begon het al: tussen het laatste woord en de drie puntjes had een spatie gemoeten. Dat had Rein kennelijk over het hoofd gezien. Verder was er wat discussie over ’s rijkstoestemming, vrijkwartier en remkoolhaasachtige. Trees besloot de eerste niet mee te laten tellen. Een dag later bleek de controletekst allerminst foutloos te zijn. En achteraf mocht Rem Koolhaasachtige ook.
Verder weet vanaf dit dictee elke deelnemer wat een pingoruïne is. Ik kende het woord al omdat ik naast zo’n pingo heb gewoond. Jammer dat het niet moeilijker gespeld wordt. Door de historicus werd als toegift nog een extra lesje gegeven over dit ijstijdelijk fenomeen. Ook het wapen van Haren, met de sinopeldwarsbalk, werd behandeld. Zo wordt Haren steeds slimmer.

Ikzelf maakte deze avond een beginnersfout: mijn hoofdletters waren niet duidelijk genoeg en ik was zomaar een woord vergeten te schrijven. Alsof ik niet zou weten dat Titanic met een hoofdletter moest en hoe je slinks schrijft. Maar ja, dan moet ik maar duidelijk schrijven. Mijn buurman-nakijker was terecht hoofdlettergevoelig. En hebben meer mensen dat? Steeds dezelfde woorden fout? Bij mij is er eentje ternauwernood.

Anja Borman

IJzersterke zege van Borman
De uitslag was verrassend. Winnares bij de Harenaren was redacteur-tekstschrijfster Anja Borman. In het overallklassement bleek dat ze slechts een dicteetijger voor zich hoefde te dulden! Een ijzersterk optreden. Anja ging naar huis met de wisseltrofee: een prachtige pen in een doosje waarop elk jaar de naam van de winnaar toegevoegd wordt. Op de website van het Harens Dictee is een foto te zien van deze pen.
Tweede was ik (maar liefst 16 fouten) en nummer drie was Mariëtte Zwiers. René Dijkgraaf werd bij de dicteetijgers eerste met 6 fouten, Bert Jansen tweede met 8 fouten. Hij gaf toe dat hij voor de grap aan Anja had gevraagd of hij mocht afkijken. Op dat moment nog niet bewust hoe goed zij was. Dian van Gelder en Jeroen van Heemskerck Düker werden beiden derde met elf fouten.

Een van de deelnemers wilde nog weten wie het meest aantal fouten had. Wie het was, wilde Trees niet zeggen. Wel dat het ongeveer 36 fouten waren. De vraagstelster gaf ongegeneerd toe dat zij dat dan wel moest zijn. De prijswinnaars werden riant beloond met boekenbonnen en boekjes en bloemen voor de nummers een. Ook werd er nog een boek verloot over de geschiedenis van Haren, geschreven door de aanwezige historicus. Bert Jansen was de gelukkige.

De dicteeschrijfster had gelijk gekregen: Haren is minstens eenmaal per jaar de place to be!