Rien Wisse dicteert zijn tekst.

door Rien Wisse

Zaterdag 16 september: de derde ronde van de huiskamercompetitie in 2017 voor Belgische en Nederlandse dicteespecialisten, met twee dictees op één dag. Deze keer was het te doen in Breskens. Alhoewel, wás het wel te doen?

Gastheer Rein Leentfaar fabriceerde het middag-, ik het ochtenddictee. De andere deelnemers waren Annemarie Braakman, Raf Coppens, Frank Denys, Dian van Gelder, Felix Heyman, Herman Killens en Gertjan Roels. Na een gastvrije ontvangst en een lekker ontbijt begonnen we met De ondergang van een abt, over religie, losbandigheid, verslaving en psychiatrie. Autobiografisch? Ik ging vroeger naar de ‘school met den Bijbel’ en werkte in de geestelijke gezondheidszorg. Met die losbandigheid viel het wel mee. Maar het viel me níét mee de moeilijkheidsgraad van het dictee menselijk te houden: Herman, Rein en Frank, de beste drie, maakten 33, 36 en 52 fouten in 100 invulplaatsen.

In de pauze werd een voortreffelijk captain’s dinner geserveerd.

Wat maakte die abt zoal mee?
Twee overdresste sannyasins waren gevlucht naar een benedictijnerabdij. Ze gebruikten een scag-crackspeedball en gingen zich te buiten aan sybaritisch maenadengedrag. De abt schrok zich het leblam, sloeg de allerdelfischte galimatias uit en werd gecolloqueerd in een apz’je. Hij verzuchtte dat hij de boot in ging en het was de vraag of het ooit nog zou goed komen. Dat lot was herkenbaar voor de dicteeslachtoffers, die het spoor van heitjespiejijzers, rajneeshies en raga’s bijster raakten. Grammaticale valkuilen en niet-hoorbare medeklinkers maakten het er niet makkelijker op: een keds is één gymschoen, Jacobsen en Van Essen zijn meervoudig; iemand anders’ logingegevens, iets closes; gezwansd, verflenst; zo rijk als Boaz sinds, profetenbees tegenwoordig.

Annemarie Braakman-Ven (l) en Dian van Gelder konden nog lachen.

Leentfariaanse logica
Na een heerlijk captain’s dinner sterkte de dictee-elite weer wat aan. Daarna was het tijd voor de heer des huizes. Onder de titel Lariekoek en apekool werd zijn dictee voorgelezen door gastvrouw Hanneke. Volgens manlief Rein was het een ‘dimmetje’: tot stand gebracht met de dictee-ineenflansmethode. [De Spelt, 15 mei 2017] De dicteereus liet ons alle hoeken van de woonkamer zien met zijn fameuze, cryptische woordenbrij. Geen sinecure, maar net wat ‘makkelijker’ dan de ochtendeditie, als je tenminste de leentfariaanse logica doorzag: een qubit is een kwantumbit, met een kruitkoek kun je schieten op een kruidkoek, een laad heeft inhoud, een laat is een halfvrije, een lapjeskat in de zak van een labjas, ribfluweel en ripsfluweel, emisario en émissaire, een yuccamot tref je niet aan in yuca, viervoeters aan de leisen, leizen zingen. Ooit gehoord van kschatirya’s, vaçja’s, krajs en psyops? Enfin, de beste resultaten behaalden Herman, ik en Felix (23, 24 en 38 fouten). Het was dus Hermans dag: twee zeges.

Rein Leentfaar moest het hoofd buigen voor winnaar Herman Killens (l).

Kinderziekte
Tot slot een kritische zelfbespiegeling. Dergelijke dictees mogen niet ontsporen doordat de auteurs ze onderschatten of er een foutenfestival van maken. In de door Herman, mij en Rein geschreven dictees in deze competitie ging het bij de 100 invulwoorden gemiddeld 58, 56 en 42 maal fout. In mijn dictee stond disfunctioneleperceptiesyndroom (schizofrenie). Blijkbaar bestaat ook het ‘disfuntioneledicteeperceptiesyndroom’ (‘orthografrenie’), waarbij de auteurs zich – onbedoeld – verkijken op de moeilijkheidsgraad van hun zelfgeschreven dictee. Laten we die stoornis beschouwen als een kinderziekte van deze nog prille competitie. En laten we onszelf niet te serieus nemen; het is maar een ‘spelletje’. Ik eindig daarom met de woorden waarmee Rein zijn dicteetekst begon: ik heb mijn lesje wel geleerd.