Afscheid van de dicteerauteurs in Cuijk. Van links af: Louk Hombergen, Karel Janssen en Harrie Vullings

Tekst en foto’s: Huib Boogert

Het befaamde dictee van Cuijk is dit jaar voor het laatst gehouden. De drie samenstellers vonden het na vijftien jaar tijd om te stoppen. Ze presenteerden dinsdagavond 10 november hun slotakkoord.

De organiserende plaatselijke bibliotheek BiblioPlus heeft nog geen besluit genomen over een voortzetting van het wedstrijdevenement. Aanvankelijk wilde ook de bieb er een streep onder zetten, maar intussen gaan er stemmen op voor handhaving van de traditie. De toekomst van het Cuijks dictee blijft voorlopig in nevelen gehuld.

Volgens de auteurs van de afgelopen vijftien jaar, de neerlandici Karel Janssen, Harrie Vulling en Louk Hombergen, zal het moeilijk worden het dictee op dezelfde voet te continueren. Karel Janssen daarover: “We hebben altijd als uitgangspunt gehad, dat dorp en regio Cuijk het onderwerp moesten zijn. Wij wonen alle drie in Cuijk en we kennen het dorp als geen ander. Er is weinig opvolging, omdat ‘nieuwe’ neerlandici vaak in de omgeving van Nijmegen gaan wonen. Ze kennen dus het dorp minder goed. Dat levert een kennisachterstand op. Een écht Cuijks dictee schrijven wordt dus moeilijker”.

De Capella Musica Ceuclum bracht fraaie barokmuziek ten gehore, bewerkt voor saxofoonkwartet.

Afscheid in stijl
Er werd in stijl afscheid genomen van de drie getrouwe dicteeauteurs Karel, Harrie en Louk. Ze mochten hun orthografische gedachtespinsels dit jaar weer presenteren in de plaatselijke schouwburg, die na een kostbare, maar prachtige verbouwing van 19 miljoen euro weer beschikbaar was. De teksten van de afgelopen vijftien dictees waren samengebracht in een boekje, met een ‘stichtelijk’ voorwoord. Iedere deelnemer kreeg een exemplaar mee. Binnenkort is het boekje ook via deze website beschikbaar.

Hun vertrektekst van 2015 had als titel ‘Van oude dictees, de zinnen die voorbijgaan’. Tussen de avondonderdelen door waren er twee optredens van Capella Musica Ceuclum (o.l.v. Wim Martens), een gezelschap dat bijpassende oud-Hollandse muziek van enkele eeuwen geleden ten gehore bracht, gearrangeerd voor vier saxofoons. Het paste allemaal bij het karakter van deze afscheidsavond. En uiteraard waren er op het laatst forse boeketten bloemen voor de drie dicteemakers, uit erkentelijkheid voor de jaarlijkse inspanningen van 2001 tot 2015.

De Boekenwurm veroverde de eerste prijs bij de teams.

Een mooie beloning was wellicht ook, dat de deelname fors was. Ruim vijftig dicteeliefhebbers schreven zich in, waaronder maar liefst negen teams à vier personen. De belangstelling van buiten was, der traditie getrouw, ook imposant. Er werd geschreven in drie categorieën: individuelen uit Cuijk en omstreken, individuelen van elders en teams.

Toch veel valstrikken
De dicteetekst behelsde een ietwat nostalgische terugblik op een aantal dictees uit het verleden. Als gewoonlijk in Cuijk kwamen vrijwel alle spellingthema’s aan de orde, iets waar andere wedstrijddictees in ons land weleens in tekortschieten. De samenstellers weerden consequent moeilijke woorden. Ze kozen, als altijd, voor ‘gewoon’ Nederlands. Ook dán zijn er genoeg valstrikken te leggen.

Het team ‘De Dicteedrinkers’ bestond uit vier eerstejaarsstudentes.

Het vaakst fout geschreven woord bleek sexyer te zijn. Vrijwel iedere deelnemer spelde die vergrotende trap op zijn Engels. Veel rode pennenstreken waren ook de tenhemelschreiende en laag-bij-de-grondse verhalen van een Cuijkse carnavaleske buutreedner beschoren. In een Curaçaose sinterklaas werd sinterklaas vaak met een hoofdletter geschreven. Veel problemen leverden ook de woorden oeuvreoverzicht en fiftyfiftyoplossing op.

Als een volleerd rtv-presentatrice ging Gertie van Lith na afloop met microfoon de zaal door om de deelnemers naar hun ervaringen te vragen. Algemeen werd de ultra-Nederlandse tekst tóch als moeilijk ervaren. Dat bleek ook uit het aantal fouten. Volgens de jury werden in totaal 1988 fouten gemaakt. Dat is een gemiddelde van circa 40 fout per persoon.

Winnaar Guus Kennis met de Cuijkse Dicteekei, met naast hem burgemeester Wim Hillenaar.

Vol toespelingen en verwijzingen
Burgemeester Wim Hillenaar leidde de prijsuitreiking in met een mooie toespraak vol toespelingen op de dicteetekst van dit jaar. Zo merkte hij op, dat hij geen ex-locoburgemeester was, dat hij geen apathisch klapvee was, en dat hij aan de hautaine, sikkeneurige (….) Boxmeerse portefeuillehoudster in een wufte peignoir zou overbrengen dat ze in het Cuijks dictee 2015 figureerde. Overigens had de burgemeester zelf niet meegeschreven. “Ik ben blij dat ik vanavond een afspraak elders had”, zei hij met een knipoog. Verwijzend naar vijftien jaar Cuijks dictee, zei hij ‘dat de nostalgie eraf spatte’, maar hij noemde het dictee toch ook ‘puur sadisme’.

Prijzen
Bij de individuelen uit de regio ging Guus Kennis met de hoofdprijs naar huis. Hij kreeg de traditionele Cuijkse Dicteekei, een mooie Maaskei op een voetje, met inscriptieplaatje. Hij maakte 17 fouten. Hij werd gevolgd door Riky Sommers (23 ft) en Eddy van Kuppevelt (25 ft). Bij de teams ging De Boekenwurm aan de haal met de gladiolen (129 ft), gevolgd door de Van Kupjes (140 ft). De titelverdediger volleybalvereniging Shock ‘82 werd derde (144 ft).

Winnaar in de buitencategorie, oud-journalist Huib Boogert uit Goes

Bij de individuelen van buiten Cuijk, de zogenaamde dicteenomaden, werd de hoofdvogel afgeschoten door Huib Boogert uit Goes. Hij schreef slechts twee foutjes: twaalf en een halve (er was twaalfenhalve gelezen) en Hapsburger (spotnaam voor een inwoner van het naburige dorp Haps). De nummers twee, Bert Jansen uit Bussum en Jeroen van Heemskerck Düker uit Naarden, eindigden gelijk. Ze maakten elk zeven fout.

“Het is mooi geweest”
De epiloog werd uitgesproken door mededicteeauteur Louk Hombergen. Hij sprak bewondering uit voor iedereen die ooit aanschoof bij het Cuijks dictee. Zijn korte slotrede ademde de sfeer uit het voorwoord van het dicteecadeauboekje: “Het was mooi, het is mooi, het is mooi geweest”.