door de redactie

De een bekwaamt zich in de dressuur van Appenzeller sennenhonden, de ander vermaakt zich met onderwaterstrijken. En er zijn liefhebbers van het BeNeDictee, de binationale huiskamercompetitie voor dicteeaficionado’s. Sinds een zonnige zaterdag in 2017 komt een wisselend gezelschap zesmaal per jaar bijeen, afwisselend in België en Nederland. Gemiddeld verzamelen zo’n tien spellingcracks zich in de woonst van de amfitryon van dienst, waar zij gefêteerd worden op lucullische brunches en twee hondsmoeilijke dictees.

Hier ligt een schone taak voor een promovendus in de psychologie: waarom leggen deze toppers, die in elk dictee in het land hooguit twee foutjes maken, hun hoofd vrijwillig op het hakblok van sadistische woordkunstenaars? Gerenommeerde spellingexperts incasseren glimlachend twintig fouten in het dictee met tachtig invulplaatsen. En na de lunch zetten zij zich al even goedgehumeurd schrap voor een tweede vernedering, want in de competitie worden de deelnemers tweemaal gegeseld op één zaterdag. Om een idee te geven, een zin uit een willekeurig BeNeDictee: ‘Onze eerbiedwaardige hesychasten en acolieten moeten godbetert hun met chi-rho’s versierde ciboriën opbergen en plaatsmaken voor wicca’s die tijdens een bijzondere syzygie kierem worden van hun peccothee of elkaar misselijkmakende cocktails toedienen van ipecacuanha, bilzekruid en açaibessen tegen kala-azar oftewel bosyaws.’ En dat is nog lang niet de ergste.

Geboekstaafd

Toch is deze merkwaardige wedstrijd inmiddels toe aan de achtste jaargang. In het eerste jaar waren er vier dagen met in totaal acht sessies, daarna werd een jaarlijks aantal van twaalf de norm. Die eerste 32 dictees zijn enige tijd geleden geboekstaafd in een boekje onder auspiciën van BeNeDictee-opperhoofd Herman Killens en spellingexpert Johan de Boer. Omdat daarin ook de veelal hilarische verslagen van de sessies zijn opgenomen die op Dictees.nl verschenen, geeft het werkje een goede indruk van het fenomeen. Inmiddels zijn er al 86 dicteeteksten afgewerkt, die vrijwel allemaal op deze site staan.

Anders dan de gebruikelijke dictees hebben de teksten van de huiskamercompetitie een zeldzaam hoge amusementswaarde. De inhoud varieert van kluchtige pastiche tot literaire parel, van ontroerende autobiografie tot spannend misdaadverhaal. Om de auteurs recht te doen, zijn de versies die op deze site te vinden zijn, opgemaakt als doorlopende tekst. Dat is natuurlijk nadelig voor degenen die alleen al die idiote invulwoorden willen proberen te onthouden om ooit eens onder de tien fouten te blijven op een utopische BeNeDicteezaterdag. Maar dat gebrek is nu ondervangen.

Geannoteerd

Rein Leentfaar, habitué van de huiskamerdictees, heeft op zijn blog alle teksten geplaatst waarin de invulwoorden gemarkeerd zijn. Bij veel woorden is een korte toelichting gegeven, handig voor degene die de Van Dale niet direct bij de hand heeft. Een geannoteerd dictee dus.

Te midden van zijn duizenden blogposts is het lastig zoeken naar die 86 BeNeDictees. Daarom stelde Leentfaar een overzichtje op dat per mail bij hem op te vragen is. Omdat de zwervende Zeeuw een wiskundige is, ziet dat lijstje er strak geordend uit:

2020-01 * 33. De lettré * Bob van Dijk * Online * 1865
2020-02 * 34. Een egotripje * Marlies Vervloet * Online * 1869

Eerst het jaartal met sessienummer (2020-01), dan het volgnummer binnen het totaal aantal BeNeDictees (33). Daarop volgen de titel (De lettré) en de auteur (Bob van Dijk). Na de asterisk komt de plaats waar het dictee gehouden is (hier: online, want het was coronatijd) en ten slotte staat er het volgnummer binnen het blog (1865). Dat laatste is het belangrijkst: typ dat nummer in het zoekvak op Leentfaars site en het dictee verschijnt.

Let op: typ in het zoekvak BeNeDictee en je krijgt – uiteraard – alle 86 teksten van de huiskamercompetitie te zien. Maar ook alle blogjes waarin die naam voorkomt. Leuker is het de zoekactie te combineren: typ bijvoorbeeld BeNeDictee gaultheria en je ziet alle huiskamerdictees waarin de wintergroene plant – voor gewone stervelingen: bergthee – figureert. Eén tekst in dit geval. Wel goed spellen natuurlijk.