Twee notoire dicteetijgers en net-niet-Eemnessers, Naarder Jeroen van Heemskerck Düker (links, 2 fout) en Bussumer Bert Jansen (1 fout)

Tekst en foto’s: Pieter van Diepen

Het was een reuzemooie avond in bibliotheek “Gooi en meer” in de joviale, coöperatieve en tolerante gemeente Eemnes. Op weg ernaartoe hadden mijn oude Xantia en ik er zin in en vroeg ik mij af wie er allemaal zouden komen. De drie dicteetijgers van vorig jaar – de zwervende Zeeuw Leentfaar, de bourgondische Bussumer Bert Jansen en ikzelf – hadden toen genoten van de gastvrijheid, en van de mooie tekst. Naarden, Ermelo en Harderwijk liggen om de hoek, en wie weet wie er nog meer de weg zouden vinden naar het Utrechtse stadje met slechts 8825 – of liever: achtduizend achthonderdvijfentwintig, alle getallen moesten in letters – inwoners. Een stuk of veertig van hen, veelal grijs, durfden de strijd weer aan, plus zes ‘dicteenomaden’ van elders. Of zeven? De Zeeuw ontbrak, nog geblesseerd. Bert Jansen en ik waren er wel, en Jeroen van Heemskerck Düker uit Naarden. Geen René Dijkgraaf, geen Bob Boersema, maar wel uit het circuitje de capabele crack uit Breda Rien Wisse, de doorzettende Dian van Gelder uit Zoetermeer en Jan Riefel, de veelievende veteraan uit Twello. Dat is zes. Maar de jury had besloten om de knip niet te maken bij tijgers of niet, maar bij Eemnessers of niet. Dat maakte verschil …

Eposje
Gerard Wortel, de plaatselijke zanger-kleinkunstenaar-bard-theatermaker-entertainer-stadsdichter-taalvirtuoos-tekstschrijver-troubadour-multi-instrumentalist-impresario (ik put maar even uit Wikipedia en uit zijn eigen website), had weer een fraai eposje gemaakt. Over de strijd voor autarchie en de worsteling met het fusiespook. Elkaar bekijvende, door de raadzaal (of was het nou raadszaal?) rollebollende hotemetoten, die wel wisten dat de facto ten gevolge van het megalomane fabuleren van de provincie een nieuw epoche was aangebroken. Werd het een samengaan met Bunschoten en Spakenburg, zodat ook Eemnes in klederdracht met kraplap, jak en boezeroen zou lopen, of werd er de andere kant op gekeken, naar het Noord-Hollandse Laren en Blaricum, waar gebronsde dames op Koningsdag het ringsteken niet op een fjord of arabier beoefenden, maar vanuit hun cabriolet of japanner? De moraal: Eemnes houdt de cultuurverschillen toch niet buiten de deur, omdat het zich vanwege een ethisch en cordiaal appel op zijn solidariteit niet kan onttrekken aan de opvang van vluchtelingen, of die nu een kraplap of een hidjab dragen. Voorwaar, een mooi verhaal (dat wel een beetje aan de ‘haarziekte’ leed: haar authenticiteit, haar gemeentegrens, haar solidariteit).

Winnaar Jean-Marie Steenhoff inspecteert zijn prijs. Op de achtergrond medewinnaar bij de niet-Eemnessers Rien Wisse.

Discussie
Ook bij ontstentenis van de heer L. te B. ontstond er discussie met die eigenwijze dicteenomaden. Dat had de jury, bestaande uit voorzitter Liesbeth Lemckert, ook voorzitter van de Historische Kring, Niels Rood, thriller- en kinderboekenschrijver, communicatiebureaueigenaar én wethouder met in zijn portefeuille de BEL-samenwerking, en Alice van Kalsbeek, universitair docent en binnengehaald als taaladviseur, een beetje over zichzelf afgeroepen. Aanvankelijk werd raadzaal fout gererekend, want in het Groene Boekje stond raadszaal. En het Groene Boekje was de norm. Het duurde even voordat men erachter kwam dat ook raadzaal in de woordenlijst stond. Nog gekker werd het met appel. Zo staat het in het Groene Boekje, maar op de uitgedeelde spellinglijst stond “voorkeursspelling zonder accent grave op de e, maar gangbaarder is met; allebei goed rekenen”. Huh? Het Groene Boekje was toch de norm?

Uitslag
Het dictee was met de genoemde cursieve woorden, en verder nog valkuilen als au fond, colliderende (door voorlezer – wat zeg ik: voordráger – Henk van Hees eerst abusievelijk als collidererende uitgesproken, en van epoche maakte hij aanvankelijk eposje), jandoedels, bakkeleiende, bijwijlen, aanvlijende, de bout hachelen, gezindte, sint-juttemis, ennui (en wát?), meticuleus, frotteren, boud, emfatisch (ook ik dacht even: hij zal het wel verkeerd voorlezen en empathisch bedoelen) en factchecken moeilijk genoeg voor een groot aantal rode strepen. Bij de Eemnessers werd Marja Smeets derde met 17 fouten, Wim van Tol was de runner-up met een misser minder, en ik hief de arm van Jet Oorthuys, wier werk ik had nagekeken en die tot 14 kemels kwam, al bijna in triomf omhoog, totdat de juryvoorzitter zei dat de winnaar van een dinerbon voor twee was geworden … Jean-Marie Steenhoff, met 13 fouten.

Huizense Jet Oorthuys, oud-directeur van een reisorganisatie, oud-winnares van het Larens Lentedictee en aspirant-dicteenomade

Ach natuurlijk, Jet komt niet uit Eemnes, maar uit het naburige Huizen. Zij moest tegen de andere buitenpoorters opboksen. In die categorie werden Rien Wisse en ik ex aequo tot winnaar uitgeroepen, met 1 fout. Geen barrage, allebei een fles wijn. Ik keek verbaasd naar Bert Jansen, van wie ik wist dat hij ook maar één foutje had. Nog een slordigheid wellicht? Of een onterechte hoofdletter B? Niets van dat alles. Op leentfaariaanse wijze – wat Jan Riefel een opmerking ontlokte die ik als titel wilde gebruiken, maar die ik toch maar geprullenmandeerd heb – had hij doctorandus Van Kalsbeek al om opheldering gevraagd en die was zo vriendelijk om het alsnog publiekelijk recht te zetten en Bert, ondanks diens verwoede pogingen om duidelijk te maken dat het hem daar niet om ging, zelfs haar eigen net gekregen fles wijn ter beschikking te stellen. Bert gaf die meteen door aan de eerste de beste dame die bij hem in de buurt stond. Ik vond dat Jet hem eigenlijk wel verdiend had.