door Herman Killens / foto’s dwars

Het Tahrirplein, Jonathan Holslag, Nagorno-Karabach. De redactie van dwars gaat er prat op dat de naam van hun dwarse studentenblad altijd en overal met een kleine letter wordt geschreven, op straffe van verbanning naar de Goelagarchipel, maar in de tekst van het zesde dwarsdictee dat op woensdagavond 6 november plaatsvond in de universiteit van Antwerpen stortregende het hoofdletters.

Aung San Suu Kyu, Abiy Ahmed, Naypyidaw en Rohingya naast het Sykes-Picotverdrag en het NAVO-dubbelbesluit, lycheeverslaafde Tamiltijgers, Hebreeuwssprekende sjiieten in de Lidl (!) van Ramallah, Srebrenica en het syndroom van Da Costa. Een gewaagde keuze die stortvloed aan eigennamen, want bij gebrek aan een officiële taalbron ter zake kan je je afvragen wie de correcte schrijfwijze dan bepaalt. Wikipedia? Nee toch? Want moet het nu de Hoogte of de Hoogten van Golan zijn, waarom zou je een koppelteken schrijven in Houthi-rebellen, is het de val dan wel de Val van het IJzeren Gordijn en waarom die vreemde schrijfwijze Al-Aqsa Intifada?

Hemelschreiend

In zijn fraaie en humoristische tekst bracht auteur Matthias Vangenechten een ode aan de VRT-coryfee Rudi Vranckx die als vijfenzestigplusser zijn oppensioenstelling niet langer kan ontwijken. Terwijl collega’s echter de pijp aan Maarten geven of een shellshock krijgen en grijpen naar opioïden, een cryolipolyse of het door de peritubulaire interstitiële cellen in de nieren geproduceerde erytropoëtine, teneinde hexakosioihexekontahexafobie, acute cardiovasculaire collapsen, chronische polypathologieën, posttraumatische stressstoornissen, het pickwicksyndroom, hemorragische koorts en reumatoïde gewrichtsontstekingen buitenshuis te houden, blijft Rudi koket gedrapeerd in een zwart-witte arafat- of PLO-sjaal zich minutieus kwijten van zijn journalistieke queeste.

De juryleden Katrien Verreyken en Sarah Bernolet gaven boeiende achtergrondinformatie over de etymologie van een aantal dicteewoorden. Het zij hen dus vergeven dat ze spellingtechnisch twee keer volledig de mist ingingen. Vreemd genoeg beslisten ze immers om naast Middellandse Zeegebied ook Middellandse Zee-gebied te aanvaarden. Dat extra streepje voor de leesbaarheid hoort uiteraard niet thuis in een dictee want anders is het hek van de dam. Bij alle andere samenstellingen mocht het dan weer niet. Ook hun uitleg over het (terecht gecontesteerde) koppelteken van die dekselse Houthi-rebellen die de arme Tamiltijgers werd ontzegd was ronduit hemelschreiend: “Omdat Houthi een eigennaam is”. Conclusie: op hun kerstverlanglijstje mag alvast met stip het Groene Boekje – inclusief de Leidraad – niet ontbreken …

Bredero

In de aula R.007 van de stadscampus hadden de ongeveer 25 aanwezigen (een tiental minder dan vorig jaar) intussen alle hoop op een (bijna-)nulfouter opgeborgen. Maar ondanks die typische moeilijkewoordenlijstjes van Matthias was er ook een deelnemer (die voor het overige volledig onbekend wenst te blijven) die behalve het gros van de eigennamen vooral poepsimpele woordjes als voor, dit, een, nooit en geo vrolijk verknoeide en enkele komma’s vergat (leestekens telden ook mee). Het kan verkeren, zei Bredero. Maar kon die wel goed spellen?

Maar geen nood, de gezellige en sfeervolle receptie in het Agora Caffee maakte veel goed. De uitslag was ultrasnel klaar. Mooi: de organisatoren hielden rekening met mijn aanbeveling om de hoofdprijzen voortaan te reserveren voor de studenten. Dubbel mooi: de uiteindelijke winnares bij die studenten, dicteedebutante (!) Emma Mertens, wist overall zowaar de tweede plaats te behalen. Hulde!

Uitslag studenten: 1. Emma Mertens (23 f) – 2. Sophie van Oorschot (45 f) – 3. Jakob Van Elsen (51 f)

Uitslag overall: 1. Ward Milissen (18 f) – 2. Emma Mertens (23 f) – 3. Herman Killens (27 f) – 4. Ellen Leemans (29 f)

Thuis

In Leuven gaan de deelnemersaantallen al enkele jaren in dalende lijn. Precorona kwamen er telkenmale tot wel tweehonderd studenten opdagen; op dinsdagavond 19 november 2024 zag de Grote Aula er tijdens het zeventiende Groot Dictee der Leuvense studenten met slechts een zestigtal bezette klapstoeltjes bijzonder leeg uit (vorig jaar: 89 deelnemers).

Maar er was meteen goed nieuws: de organisatoren stapten voor het eerst af van de regel dat je meerdere fouten per woord kan maken. Een toe te juichen beslissing! De tekst werd overigens prima voorgelezen door Katrien De Ruysscher. Volgens Wiki – ik ben niet zo goed in BV’s – is ze een actrice die bij het bredere publiek bekend is voor haar rol in de Vlaamse soapserie Thuis.

Dicteeauteur Pieter Verstraeten (hoofddocent moderne Nederlandse letterkunde) had net als de vorige jaren een knotsgekke tekst gecomponeerd: Na de bom. De protagoniste van zijn verhaal is een gerenommeerde professor in de linguïstiek die haar leven consciëntieus wijdde aan de studie van Middelnederlandse balladen, maar wijd en zijd meer succes oogstte met lichtvoetige exposés op soirees ten voordele van haast failliete vzw’s.

Sushisouschef

Vooral haar one(wo)manshows over de c waren populair, de letter die zo goed gedijt in de verraderlijke milieus van quizzen en dictees. Wie de c weet te appreciëren onderscheidt zich van de massa’s en ervaart epifanieën die doorgaans zijn weggelegd voor wiskundegenieën, paddenstoelenjunkies en Bijbelvaste belijders van het christendom.

Haar relatie met een sushisouschef loopt al snel op de klippen als die laatste zich bekeert tot het zenboeddhisme en de polyamorie en betrapt wordt bij een acrobatisch triootje met de sommelier en een Frans chansonnier. Ze attaqueert zijn atletenlijf met een kurkentrekker en bewerkt het tot een pointillistisch tableautje. Uiteindelijk start ze een marxistisch geïnspireerde guerrillaoorlog tegen haar oud-collega’s taalkundigen en de dwingelandij van hun bizarre taal- en spellingregels. “Men bombardere hun socialemedia-accounts met A- en H-bommen!”

Ouwe grammofoon

De tekst was alvast een stuk makkelijker dan in Antwerpen, met vooral spellingklassiekers aan boord. Ook hier past evenwel de vraag of alle woorden vooraf minutieus werden nagekeken, iets wat je toch zou verwachten in een academische omgeving. Zo werd voor de uitroep enkel “O” als correcte schrijfwijze aanvaard, terwijl het Groene Boekje en Van Dale ook “Oh” vermelden. Dat geldt ook voor
alt-rightgedachtegoed (schrijfwijze van de auteur) versus alt-right gedachtegoed (alt-right is ook een bijvoeglijk naamwoord, deze schrijfwijze werd foutgerekend alhoewel de klemtoon telkens duidelijk op beide woorden lag). De jurybeoordeling over andere dubbelspellingen is mij verder niet bekend: whisky/whiskey, au-klank/ou-klank, thé dansants/thés dansants, labradoedel/labradoodle, …

Uitslag studenten: 1. Arne Bouillon (16 f) – 2. Eline Van Geert (17 f) – 3. Tomas April en Diederik Dujardin (20 f)

Uitslag niet-studenten: 1. Herman Killens (4 f) – 2. Christiane Adams en Kevin Willems (9 f) – 4. Ward Milissen (14 f)

En auteur Pieter Verstraeten? Die draait nu jazzplaten op een ouwe grammofoon, mutet zijn smartphone en prijst zichzelf gelukkig.