Studentikoze reclame voor de Leuvense opticiens.

door Frank Denys /Foto’s: Daphne de Roo

Woensdagmorgen 16 november 2016. De ochtendradio meldt de zwaarste ochtendspits van het jaar: 430 kilometer files teisteren de Vlaamse wegen! Om geen risico’s te nemen zoek ik al kort na de middag de watergladde wegen op, hoewel ik pas ’s avonds om halfacht mijn opwachting moet maken bij het Negende Groot Dictee der Leuvense Studenten. Gelukkig is rond de middag de verkeersdrukte op het traject Halle-Leuven bijna helemaal opgelost. Zo verloopt mijn autorit rimpelloos en kom ik ruim vier uur op voorhand aan in de stad der pietermannen. Bij een miezerig weertje lonkt dan voor een boekenwurm en literatuurliefhebber boekhandel Boekarest op het Ladeuzeplein, waar de uren geruisloos voorbijglijden. Een snelle hap in een pizzeria brengt vlak voor aanvang nog een onverwachte ontmoeting met een bekende dicteespecialist en vriendin. Altijd een hartelijk weerzien.

Nieuwslezer Aster Nzeyimana (r) wordt geïntroduceerd.

Onthaal
We reppen ons naar de Aula Piet De Somer waar studenten van de organiserende LOKO (Leuvense Overkoepelende KringOrganisatie) en de Kring Babylon (studentenkring studenten Taal- en Letterkunde) lange files – alweer – van 219 deelnemers registreren. Niet-studenten worden hier altijd hartelijk welkom geheten, maar kunnen vanzelfsprekend niet meedingen naar de prijzen.
Het is bijna muisstil in de aula wanneer de populaire Aster Nzeyimana het woord neemt. Hij leest de dicteetekst heel goed voor, geheel in de traditie van een uitmuntende dictie waarop veel journalisten en nieuwslezers bij de VRT het patent hebben. Aster gaat eerst wat te vlug van start, maar vindt daarna het goede tempo en komt welwillend tegemoet aan alle vragen uit het publiek: woorden herhalen, zinnen herlezen, etc.

Dicteeauteur annex reputatieslachter professor Dirk De Geest.

Muzikaal intermezzo
Na het dictee volgt in de hall een receptie met een streepje muziek. Tussen vele studenten troepen dicteetijgers samen. Taalkundige rodomontades zijn dan een vast ritueel. Een afgestudeerde leraar Nederlands komt bij ons en vraagt hoe de doorwinterde specialisten het ervan afgebracht hebben. Het levert hem meteen een vermanende vinger op van een puristische dicteenomade: ‘Het is doorgéwinterde!’ Lap! Onze reputatie is weer voor een tijdje gevestigd.

Na de receptie komt prof. dr. Dirk De Geest, docent Nederlandse literatuur, uitvoerig aan het woord. Als auteur bespreekt hij niet alleen alle struikelblokken in de tekst, maar schetst hij ook het kader waarin het dictee tot stand is gekomen. Zijn tekst, waaraan hij naar schatting 30 à 50 uur geknutseld heeft, is het einde van een trilogie waarin een Leuvense habbiebabbie* centraal staat. In dit dictee wordt zijn naam pas op het einde genoemd en ligt hij ook nog eens verscholen in volgende passage: Post factum vatte de annalist acrostichongewijs in zijn resumeetje voor het annuarium het evenement in vijf trefwoorden samen:
transcendentale theatraliteit,
on-Bijbelse onomasiologie,
rizoïde retardering,
feeërieke facilitator en
spic en span.
Het gaat inderdaad over de huidige rector van de KUL, Rik Torfs, maar dat wist iedereen al die de vorige twee delen van de trilogie meeschreef.

De goedgevulde aula in Leuven

Ironie
De tekst zit vol ironie en bevat de kernboodschap dat ijdele mensen het nooit ver brengen in dit bestaan. Veel wolfijzers en schietgeweren, maar ook een opeenstapeling van aartsmoeilijke woorden. Enkele passages: …technologische contra-innovaties zoals de zweihaak, de kymograaf, de oscilloscoop en het recombinant-DNA (weggevertje voor studenten geneeskunde), …tendentieuze dystopische downheid… Of nog: …de impact van het dopplereffect op micro-economische antiutopieën, de orthopedagogische meerwaarde van mytylscholen en de compensatoire Midden-Europese acclimatisatie via twee-onder-een-kapwoningwijken, om maar te zwijgen over het goedbedoeld exposé over exotische kruiden zoals karwijzaad, ketoembar, koenjit, kornoelje en kruizemunt.

Dichteres Lotte Dodion

Zoetgevoicet
Prof. De Geest voorspelt dat je met minder dan 75 fouten eervol zult eindigen. Voor de laatstgeklasseerde heeft hij een virtuele prijs in petto: een abonnement om gratis elk dictee in Vlaanderen en Nederland bij te wonen. Je zult de professor niet horen zeggen dat jongeren niet meer kunnen spellen, maar fijntjes wist hij wel te melden dat een mooi Nederlands woord als zoetgevooisde door het jeugdige publiek vele malen verbasterd werd tot zoetgevoicede.
Na prof. De Geest declameert Lotte Dodion op een doorvoelde wijze haar sombere gedichten en verhalen. En toen kon het wachten beginnen, niet op Godot maar op de verbeterde kopijen, resultaten en prijsuitreiking. De organisatoren hadden nochtans hun voorzorgen genomen: een correctieploeg bestaande uit 24 personen en een eerste deel dat al kon verbeterd worden terwijl we het tweede deel opschreven. Het mocht niet baten. Pas op een ontiegelijk laat uur, rond halftwee in de morgen, viel alles helemaal in de plooi.

Winnaar Jochen De Block toont zijn prijs.

Vermaledijde meerfoutenregel
Toen de resultaten werden bekendgemaakt bleek vlug dat de verbeterde kopijen bloedrood kleurden en de professor een waar debacle had aangericht. Het gemiddelde aantal fouten bedroeg 117! (vorig jaar 77). De rode lantaarn torste 284 fouten. Die olympische cijfers werden natuurlijk beïnvloed door de regel dat er in één woord 3 fouten mogelijk waren. Prof. De Geest had zijn veto uitgesproken tegen de vorig jaar toegepaste regel van 4 fouten per woord, maar verkreeg daarmee bij de organisatoren nauwelijks een verbetering. Die regel, we kunnen het niet genoeg herhalen, is absurd en arbitrair.

Slechts één voorbeeldje uit talloze andere: wie spic-en-span schreef kreeg 2 fouten, wie idiote schrijfwijzen als spic-en span of spic en-span zou neerpennen mag slechts 1 fout aangerekend worden. Door de wol geverfde specialisten weten dat de regel van één fout per woord common practice zou moeten zijn in elk dictee, maar krijgen daarvoor zelden gehoor. Bij invuldictees geldt die regel zelfs voor woordgroepen of invulplaatsen, maar invuldictees werken wel voor specialisten, maar niet voor studenten die schrijfautomatismen moeten kweken, aldus prof. De Geest. We zullen hem niet tegenspreken.

Ex-aequowinnaar Geert De Mol was toch wel blij met zijn Parkerpen.

De uitslag
Bij de studenten veroverde Emiel Vandeloo de derde plaats (48f). De eerste plaats was een ex aequo: Jochen De Bock en Geert De Mol hadden beiden 43 fouten. Eerstgenoemde ging met de hoofdprijs (een reis naar Utrecht en Den Haag in het kader van het Mondriaanjaar) lopen, maar had dat uitsluitend aan zijn familienaam te danken die in het alfabet zijn naaste concurrent voorafgaat. Wél sneu voor Geert De Mol die een fraaie Parkerpen kreeg. De Mol vatte het achteraf sportief op en vond het alleen maar een beetje jammer.

En de dicteetijgers? Geen Nederlanders, want die schreven diezelfde dag het dictee in Soest, maar wel 13 niet-studenten waaronder vele bekende namen uit het circuit. Edward Vanhove won net als vorig jaar, nu met 16 fouten. Hij werd daarbij dicht op de hielen gezeten door uw dienaar (18f); Hermans Killens veroverde de derde stek (23f).

Dicteeschrijven is fun!

2017
Tot slot wil ik aan de organisatoren enkele nederige suggesties doen om volgend jaar de decenniumeditie tot een ongeëvenaard succes te maken: vervroeg het aanvangsuur, schaf die meerfoutenregel af en vraag prof. De Geest opnieuw de tekst te schrijven.

*habbiebabbie: allochtoon (in 2016 toegevoegd aan Van Dale)