Een croquembouche

Weet u wat een croquembouche is? Ik niet, en dat leverde mij direct twee fouten op in het tiende dictee van Ter Apel. Op woensdagavond 26 november was ik niet de enige die twijfelde bij dat Franse dessert – een torentje van soesjes, ook door Van Dale pas dit jaar ontdekt – of culinaire curiosa als sint-jakobsschelpen, wagyusteak en oestergratin. Auteur Margreet Pronk had zich verplaatst in Karel en Bep, die zich verplicht voelden een diner dansant bij te wonen op een landgoed. Dat leverde een leuke tekst op. En het gaf ruimte voor veel obsolete termen als tache de beauté, lommerrijk, cantharellen en crème brûléetjes. Een zware opgave voor de twee scholierenteams die van oudsher een belangrijke rol spelen in dit Groningse evenement.

Verwachtingen
Toch waren ze goedgehumeurd komen opdagen, de leerlingen van RSG Ter Apel en Ubbo Emmius in Stadskanaal. Jolien en Naomi, uit de vierde klas van Ter Apel, schatten hun kansen niet al te hoog in. Maar Kaylee uit zes vwo verwachtte de ploeg van Ubbo Emmius wel te verslaan met een gemiddelde van zo’n 23 fouten. Haar tegenstanders, onder wie Mirt Ockels en Anne Verhart van het vwo in Stadskanaal, dachten er heel anders over. ‘Twintig fout gemiddeld’, voorspelden zij gedecideerd. Ook de prominententeams uit Stadskanaal en Vlagtwedde waren vol vertrouwen.

Team Stadskanaal, met teamcaptain wethouder Peter Gelling in het midden.

Paraskevidekatriafobie
Het liep anders, mede door toedoen van de voorlezer. Omdat de auteur zelf wegens ziekte afwezig was, had de organiserende bibliotheek haar oud-bestuurslid Jan Bogema gevraagd de voordracht op zich te nemen. Dat bleek niet zo’n gelukkige zet. De sympathieke kunstenaar had geen gelegenheid gehad zich in te lezen en bleef hardnekkig uitpraakfouten herhalen als classistisch, gekaramalliseerd en wakkoesteak. Ook het toch al beruchte paraskevidekatriafobie bleef hij behandelen als een Frans leenwoord, wat de moeilijkheidsgraad voor velen verdubbelde.

Gelukkig zijn de Groningse dicteeschrijvers, de leerlingen incluis, van het beschaafde soort. Een revolte bleef uit. Iedereen genoot in de nakijkpauze van Klaas Spekken met zijn innemende songs. Daarna bleek ook de jury gevoelig voor de misverstanden die de voorlezer had kunnen veroorzaken: heel wat spellingobstakels werden niet meegerekend in de einduitslag. Dat doet niets af aan de prestatie van Greetje Huisman van scholengemeenschap Ubbo Emmius, die met achttien fout de begeerde Kees Stip-pen in de wacht sleepte. Dit team versloeg ook de tegenstander. Bij de prominententeams ging de zege naar het team van Stadskanaal. De deelnemers wisten de gemiddelde foutscore te beperken tot minder dan zestien, vooral dankzij de scores van Jeroen van Heemskerck Düker en Manon de Roo. De laatste zou als dicteetijger bepaald geen gek figuur slaan, al werd zij bij deze gelegenheid nét overtroefd door Jeroen.

De jubileumeditie van het Kees Stipdictee is daarmee een overwinning geworden voor Stadskanaal; auteur Margreet Pronk is immers ook nog eens oud-leerling van Ubbo Emmius. Die uitslag schreeuwt om een revanche in 2015. Overigens onderschrijf ik het commentaar van een wat oudere deelnemer na afloop: ‘Voor jongeren zou een dictee met wat minder versleten woorden misschien interessanter zijn.’

Het dictee kunt u hier nalezen.