Jozef Lamberts (l) op de bank met Rein Leentfaar

door Rein Leentfaar  |  Foto’s: Bert Jansen

Na een eblouissante dicteedriedaagsereis, waarbij helaas geen enkel viertel (veertel) van het een tetrade of kwartet behelzende quadrivium, te weten (t.w., nl., namelijk, scilicet, sc.) het viertal hogere vrije kunsten: muziek, aritmetica, geometrie en astronomie aan de orde kwam, maar wel de hogere linguïstiek, de dicteologie (vergelijk: thee en theologie, een spijkerharde analogie), de neerlandistiek en wat dies meer zij, voelde aan als een Mekkareis, of zeg maar een hemelreis langs onder andere (o.a.) Kompas, Passer, Microscoop, Slingeruurwerk, Weegschaal, Winkelhaak en Telescoop.

De eerste dag – er zou een eerstedagenveloppe, een first day cover, een fdc, niet te verwaren met die andere FDC, fleur de coin, aan gewijd moeten worden: met een weidende koe erop, dus – voerde naar de Hanzestad Zutphen, alwaar de Lions een dicteetje presenteerden dat preludeerde op de tweedelustrumeditie, zeg maar gerust decenniumversie, van het Groot Zutphens Dictee van 2019. De tweede (= vrij)dag voerde naar Aalsmeer of all places, waar Annemarie Ven-Braakman of all people een heel moeilijk, maar wel fabuleus gedrocht van een dictee geconcipieerd had, waar de gewone honden geen brood van lustten, maar de dicteehonden genoten des te meer van de van de dicteetafel gevallen brijzels, ware het als garnering van tzatziki, smörrebröd (VD lust alleen smørrebrød), panettone, pain à la grecque (zonder i-grec), moutse challetjes, knäckebröd, kechie of kuchie, kadetje en noem verder maar op volgens de DIM-methode.

De dicteehonden genoten van de van de dicteetafels gevallen brijzels

De derde dag bereikten we het zenit, occasioneel en par hasard of par accident (toevallig) ook weer in Aalsmeer. Nou ja, bereikten: we waren er al. Ten huize van de al eerder genoemde Annemarie – moeder van het judosterretje Thijmen van de avond ervoor – kregen we twee BeNeDictees kant-en-klaar opgedist (in Romeinse cijfers de versies XI en XII): ze werden dus ter tafel gebracht. Het eerste was van youngster Jeroen en het tweede van good old Huib.

Rien Wisse in gesprek met mevrouw Boogert

Jeroen

Jeroen had zich uitgeleefd op een prachtig dictee over voornamelijk de al dan niet veile liefde. Kuise jozefs en suzanna’s werden afgewisseld met instababes die hun volgetatoeëerde keskedie liefst continu den volke toonden, als ze al niet van Wippenstein gingen. En wat dacht je van de farizese onheilsboodschappers en sjiitische ismaëlieten die hun Jan zonder handjes niet binnenbroeks wisten te houden? De heilsoldaten – als ze al geen onanoire activiteiten tentoonspreidden – trachtten de behojebikkers in de rosse buurt te sjmadden. Een CEO lag voor Kaap Kont met zijn pr-assistente met een balkon van komsa en ging stiekem van dattum. Zo fanatiek, dat de kalk van de muur afrijzelde. En zo nog veel meer: een mooi (dictee)verhaal. En o ja, het was een wedstrijd: Herman Killens had 17 fouten, schrijver dezes 7 en Rien Wisse 5.

Huibs inleiding

Huib Boogert is de man van het makkelijke dictee, althans zo afficheerde hij zich. Oordeel zelf via de hiernavolgende alinea. Huib omschreef – niet mee hebbende gedaan aan de BeNeDictees I t/ m X en daarover toch een oordeel vellend – als een keeper (in het dictee is dat trouwens de vliegende kiep) die met de handen op zijn rug, het doel verdedigt. Hij waarschuwt dat brengers van woorden als oenochoë, lakanthurium, kufiyyah en aceetaldehydrevij het dictee in degradatiegevaar brengen.

Huib Boogert: ‘Ik predik het evangelie van de eenvoud’

Als een witte kip met zwarte kuikens schaamt Huib zich plaatsvervangend voor zijn mededicteeauteurs: wat leer je hier nu van? Je Nederlands wordt er niet beter van … Citaat: “Je hoeft niet altijd een homerun te slaan, maar je kunt allicht proberen de bal te raken”. Nog een citaat: “Ik predik het evangelie van de eenvoud. Geen dictees meer met Griekse en Latijnse etterkopjes, opgediept uit de krochten van Van Dale. Voortaan alleen de stabiele zijligging in normaal Nederlands. Want anders wordt het dictee een dinosaurus: wel groot, maar tot uitsterven gedoemd”. Huibs slotzin luidde als volgt: “En als u het niet met me eens bent: ik sta open voor kritiek, maar ik moet het er wel mee eens zijn …” In de volgende alinea het dictee van en voor zoals gezegd Simpelmans.

Huib Boogert met echtgenote

Het dictee: niks aan?

En dan bedoel ik niet: in je-weet-wel, toch wat specifieker: in je blootje. Allereerst: er zaten toch wel een paar moeilijke woorden in: banlieues (voorsteden), tokes (toges, achterste), kookaburra’s (lachvogels), cant (jargon, dieventaal), dharma (leefregels), cérémonie protocolaire, pied-de-poule- en prince-de-gallesdessins (hanenvoet en wollen weefsel), mate-uitroepen (stop de partij!), waza-ari’s (half punt bij judo), toiletteje (geen tje: speciale regel) de soirée, lutz, rittberger, salchov (kunstrijden) en piaffe (paardendressuur), tchoukbal (soort handbal) en SWOT-analyse (sterkte en zwakte: Strength en Weakness).

Stop, wat gebeurt hier? Wordt hier een dictee volledig afgekraakt? Heel verre van dat! Huib had een ontzettend leuk dictee gemaakt met als titel ‘Tokio 2020’ (de Olympische Spelen). Laat dat 120% duidelijk zijn. De discussie ging puur over de moeilijkheidsgraad. En, laten we wel wezen: Huib had heel veel half of heel Nederlandse woorden ingebouwd in het dictee. Ik geef er een stel met tussen haakjes de valkuil: Tokioërs (trema, geen apostrof), tenhemelschreiend, spaak lopen (los), groot slem (geen a), botje-bij-botje (picknick, koppeltekens), te beê gaan (bedelen – dakje), piano aan (geen koppelteken), deswege (maar: allerwegen), FAQ’s (frequently asked questions) op de fax, snip-snap (spel, met koppelteken), hapsnap (aaneen), de firma List en Bedrog (hoofdletters), door en door fatsoenlijk (maar: door- en doornat, nat: 1 lettergreep), een voor een (geen accenten), koliegestookte (kolen + olie?), houwitser (geen z), huis-tuin-en-keukenvuurwerkjes. één pot nat (wel accenten), klapstuk van het dictee: Ham- en BES-burgers (Bonaire, Sint-Eustatius & Saba), EKO-keurmerk (eigennaam, wel: een ecokeurmerk) en ‘ik ben gekke Henkie niet’ (wel: een gekke henkie). Ik herhaal, het was een fantastisch leuk verhaal met als invulwoordeloze startzin: Een Japans spreekwoord zegt: “Een kip legt 1 ei per dag en maakt dat altijd luid kakelend bekend. Een kabeljauw legt 1 miljoen eitjes per dag en die hoor je nooit”. De slotzin ging over de atletisch gevormde meteoroloog Akihiro Ol Wedder, die als sportieve lijfspreuk huldigt: “Mijn voorspelling is altijd goed, maar soms is het weer verkeerd”.

En was het gemakkelijk? Oordeel zelf: derde met 17 fouten Herman Killens, tweede met 12 fouten ikzelf en eerste met 9 fouten Rien Wisse (:-)).