Banga slaat terug

Taalonderzoekster Arine Banga mengde zich in de gedachtewisseling op taalblog Neder-L tussen Wim Mattens en het kamp-Neijts. Het gaat allemaal om de tussenklank -en in woorden als aarbeienjam, of juist de afwezigheid ervan in appeltaart en ballonvaart. Hoewel haar onderzoek met name draait om het concept van de spreker, c.q. schrijver, raakt de discussie aan het orthografische deelterrein. Vooral de bijdragen van Wim Mattens (ziehier zijn laatste) gaan in op de kwestie van de tussen-n, die sinds 1995 de gemoederen van velen bezighoudt.

Het is specialistisch discussiëren, maar voor de liefhebber blijft het lekker.

Broodje spelling

In een aardige column bekijkt Milfje Meulskens – nom de plume van Sterre Leufkens en Marten van der Meulen – de diverse spellingen van shoarma. In Nederland leidt het overzetten van een Hebreeuws-Arabisch woord al tot wildgroei, maar in het buitenland is het nog veel erger. De onzekerheid over de ‘juiste’ spelling wordt vergroot doordat het woord in Israëlische kringen anders wordt uitgesproken dan daarbuiten, en doordat semitische schriften nu eenmaal geen klinkers kennen.

Het kan danig uit de hand lopen wanneer voorstanders van de ene schrijfwijze geconfronteerd worden met tegenstanders. In oktober 2013 moest een spellingwedstrijd in Aboe Dhabi worden afgelast nadat schwarmaschrijvers bijna op de vuist gingen met shawerma-adepten. En het kan nog erger, zelfs als het om min of meer inheemse woorden gaat. In een café in het Duitse Marburg sloeg een 42-jarige man een fles stuk op het hoofd van zijn maat. Zij konden het niet eens worden over de juiste spelling van Karussell. Kennelijk was er geen Duden – de teutoonse Van Dale – voorhanden om het geschil te slechten.

Huidproblemen teisteren dictee

Twee opvallende woorden, beide huidgerelateerd, leidden deze week tot enige discussie onder dicteeschrijvers. Professor Hol, auteur van het Juridisch Dictee, kwam met rytidectomie op de proppen. Niet in Van Dale te vinden. Internet leert ons dat het medisch jargon is voor een facelift (rhytis is Grieks voor rimpel). Zo leer je nog eens wat van een hoogleraar in de rechten. In hetzelfde dictee maakte hij gewag van een dag- en nachtcrème. Dicteeveteraan Bert Jansen vroeg zich af of er een zinnig argument te bedenken was tegen de schrijfwijze dag-en-nachtcrème, een zalfje dat je het hele etmaal op je gezicht kunt smeren.

Dat kon Pieter van Diepen, winnaar van die dicteewedstrijd, niet van zich afzetten. Maar wat weet een man, zelfs een dicteekampioen, nou van crèmes? Ik citeer zijn antwoord:

‘Ik ben er eens grondig ingedoken. In het GB dagcrème, nachtcrème, en dag-en-nachtevening en dag-en-nachtritme. Geen dag-en-nachtcrème. In VD dagcrème (tegenover nachtcrème), nachtcrème (tegenover dagcrème), dag-en-nachtevening en dag-en-nachtslot. Maar ook in VD geen dag-en-nachtcrème. Vervolgens strekte mijn onderzoek zich uit tot de badkamer (ik kon het mijn lief helaas niet vragen: zij sliep al als een roos). L’Oréal Age Perfect vermeldt expliciet “nachtcrème”. Maar L’Oréal Age Perfect Nutrition Intense Yeux adviseert: “Dagelijks ’s morgens en ’s avonds aanbrengen.” Dat komt circumstantial in de buurt: dag-en-nachtcrème? Mijn vrouw heeft nog meer. Zarqa Pure Skin Cream, niets over het tijdstip van gebruik, laat staan de gezochte omschrijving. Zarqa Hydra Face Cream “bevat een 24-uur hydratatie complex”. Afgezien van de belabberde spelling zou je dat ook kunnen opvatten als dag-en-nachtcrème. En op de tube Zarqa Nutritive Face Cream ten slotte “kan gebruikt worden als dag- en als nachtcrème”. Ze zeggen het niet, maar ze bedoelen dat het dag-en-nachtcrème is. Je hebt een punt.’