Dicteetje ineenflansen? Makkelijk zat!

De redacteur van De Spelt schreef in mei 2017 deze gedenkwaardige column, die op enigmatische wijze is verdwenen van de site. Daarom nu in de herkansing.
Een dictee samenstellen was altijd een ingewikkelde klus, voorbehouden aan virtuoze taalnerds. Gelukkig is er nu een systeem waarmee het een fluitje van een cent is geworden: de dictee-ineenflansmethode (dim).

Van Dale

De nieuwe Van Dale in kleurige cassette

Door Rien Wisse, redacteur van De Spelt, voor uw broodnodige dicteenieuws

De dim – de dictee-ineenflansmethode – werkt eenvoudig: Open het dictee met de standaardzin De volgende woorden zijn best moeilijk. Zet er een dubbele punt achter en ga los met een opsomming van tig moeilijke woorden. Als je een paar minuten in de Dikke Van Dale bladert, heb je die al te pakken. Varieer met In dit dictee mogen niet onvermeld blijven.

Praeteritio

Je kunt ook een retorische truc gebruiken: Deze woorden kun je maar beter vermijden. En dan dus weer een lading instinkers. Die truc heet praeteritio, pretermissie of paraleipsis – iets zogenaamd niet willen zeggen, maar het ondertussen tóch doen.

Laat je niet uit het veld slaan door zoïlussen die beweren dat een dictee een goedlopend, liefst humoristisch verhaal moet zijn. Laat dat verhaal maar zitten. De lachers krijg je heus wel op je hand.

Voorbeeld van ‘een dimmetje’

“De volgende woorden zijn best moeilijk: audax Japeti genus, brogue, cembalo, du jour, entremetstje, fiekruid, gay nineties, hawkingstraling, Itar-Tass, joint de culasse. In dit dictee mogen niet onvermeld blijven: Stagiriet, usucapio, vis animae, worggezwel, zoöstuprum. Deze woorden kun je maar beter vermijden: bûter, brea, griene tsiis, Xetra DAX, yohimbine.

2 reacties

  1. Dankzij Rien heeft het bij het trefwoord dimmen in VD genoemde ‘effe dimmen’ nu dus een tweede betekenis gekregen.