De Spelt, je broodnodige dicteenieuws – door Rien Wisse, bredacteur

Het Dictee-instituut munt de term ‘fonodictee’ voor de nieuwe vorm van de spellingoefening. De tekst wordt dan niet meer voorgelezen, maar de deelnemers krijgen een blad waarop bijvoorbeeld staat: De Latijnse woorden /lɑu­stul­ti­(t)si­je/­_______________ betekenen lof der zotheid. Op de invulplaats moeten ze dan laus stultitiae invullen. Om het wat makkelijker te maken geeft de context nuttige informatie. Ook kunnen de deelnemers bepaalde hints krijgen. Bij dit voorbeeld zou de samensteller van het dictee een narrenkap kunnen dragen. 

Mordictee en dildoku

DIAN test met ditzelfde voorbeeld momenteel twee varianten die de definitie van dictee nog verder oprekken: het morseschriftdictee (mordictee) en de dicteecalcudoku (dildoku). Op het invulblad van het mordictee staat dan ._..  ._  .._  …  …  _  .._  ._..  _  ..  ._  . ­­­­­­­­­_______________­­ . Elk teken staat voor een bepaalde letter: ._.. = l; ._ = a; .._ = u; … = s, enzovoort. Je moet natuurlijk wel het morsealfabet kennen. Op de invulplaats moet dus laus stultitiae komen te staan. 
De dildoku is wat ingewikkelder en werkt als volgt. Voor de invulplaats staan een optelsom en een letteraantal: 189/14 _______________. Weer in te vullen: laus stultitiae, want die twee woorden hebben in totaal 14 letters en 189 is de optelsom van l = 12 (de twaalfde letter van het alfabet), a = 1, u = 21, s = 19 enzovoort – reken maar uit. 

Herdefinities

Volgens DIAN zijn beide varianten wel degelijk dictees. Hun definities hoeven dan alleen maar wat uitgebreid te worden. Voor het mordictee betekent dat: ook morsetekens schrijven als gewone letters, zodat die een woord vormen. En voor de dildoku: ook het als woord schrijven van de optelsom van de samenstellende letters op basis van hun cijfermatige rangorde in het Latijnse alfabet. 
Het gonst inmiddels van de geruchten dat het instituut ook werkt aan een stenografiedictee, een muzieknotendictee en een hiërogliefendictee. Dus dat belooft nog wat. De dicteewereld kijkt er reikhalzend naar uit.

Doctor Clavan

Radiodicteeauteur Daan Williams is enthousiast over deze revolutionaire manieren van dictees afnemen: ‘Het kan mij niet ingewikkeld genoeg zijn en zo’n zotskap zou me best goed staan.’ Voorleesster Berdi Vergeet benadrukt: ‘Bij zulke dictees hóéf ik voortaan niks meer voor te lezen.’ 
De meeste mensen vinden gewone dictees al ingewikkeld genoeg. Moeten we ons dan niet afvragen of we zulke extreme nieuwigheden wel moeten willen? De Spelt legde deze vraag voor aan een deskundige: doctor Clavan, bekend van de Dikke Van Dale en het Simplisties Verbond. Zijn antwoord: ‘Als je nou bedenkt dat de meeste mensen gewone dictees al ingewikkeld genoeg vinden, dan kun je je afvragen of we zulke extreme nieuwigheden wel moeten willen.’