Randy van Halen (l) neemt zijn prijs in ontvangst.

door Randy van Halen

9 november vond het Groot Papendrechts Dictee weer plaats; deze wedstrijd vierde alweer zijn elfde editie. Ik besloot dat dat voor mij een mooi moment was om mee te doen, en trok dus in de avond naar zalencentrum De Palm om daar wat moeilijke woorden op te schrijven. In de uitnodiging stond dat supporters welkom waren, dus ik heb eens mijn ouders meegenomen; die waren immers ook benieuwd hoe zo’n dictee nou in zijn werk ging. We werden ontvangen in de zaal, haalden wat te drinken en ik zocht een mooi zitplaatsje.

Stoelendans
Toen iedereen binnen was en een zitplaatsje had, werden we door de jury welkom geheten. Vervolgens vond nog een hele stoelendans plaats: een deelnemer achterin kon het moeilijk verstaan, en wilde ruilen met iemand voorin. Niemand wilde echter zijn plekje opgeven, en toen besloot de organisatie dat er maar één oplossing was: de tafel waar meneer aan zat, werd verplaatst en hij kreeg een plekje helemaal voorin, waar hij het wel kon horen.

We kregen de regels te horen, waarbij het mij opviel dat het Groene Boekje uit 2012 als leidend werd gebruikt. Toen ik vroeg waarom ze niet simpelweg de nieuwste editie gebruikten, kreeg ik als antwoord: “In Papendrecht lopen we met alles een paar jaar achter op de rest van Nederland.” Dit was voor mij een kleine domper. De woorden in het dictee waren (gelukkig) ongewijzigd in de tussentijd, maar erg professioneel kwam het niet over. Waarom werd dan niet meteen gekozen voor een editie waarin mens nog als mensch geschreven werd?

Bianca Nederlof tijdens een dictee in Papendrecht eerder dit jaar. Foto: Huib Boogert

Donald Ducktaal
Vervolgens kreeg Bianca Nederlof het woord. Binnen het dicteewereldje is zij een redelijk bekende naam, aangezien ze in Papendrecht af en toe eens een dicteetje heeft gewonnen. Vandaag viel zij echter sowieso buiten de prijzen, want ze was gevraagd als schrijver. Ze heeft een tekst geschreven over haar ervaringen bij het Groot Dictee der Nederlandse Taal, waar ze in 2015 aan meedeed. Zij las de tekst eerst in zijn geheel voor, om daarna het stokje door te geven aan Bert Lock, die in het dagelijks leven leraar is.

Hij las het geheel vol schwung voor, op een zeer bijzondere en boeiende wijze. Het tempo lag precies goed, en hij las luid en duidelijk voor hoe Nederlof haar deelname in Den Haag beleefd had. Ze vulde de voorronde in, zonder gêne gebruikmakend van de opzoekmogelijkheden op internet, en toen ze daar eenmaal was werd ze al gauw overklast door de taalliefhebbers, hobbyisten en semiprofessionals, omdat het dictee was doorspekt met Vlaamse uitdrukkingen, die haar als koeterwaals in de oren klonken.
Aan het eind vond ze zelfs de mogelijkheid om Donald Duck te citeren, uit een verhaal waarin de stripeend meedeed aan een dictee: “Wat een waardeloos dictee. Het woord przewalskipaard zat er niet eens in.” Nou Bianca, dat woord zat er nu wel in, dus jouw dictee was niet waardeloos!

Bert Lock

Poëzie
Voorlezer Bert Lock blijkt als hobby af en toe gedichtjes te schrijven. Hij droeg er een aantal voor toen de jury zich terugtrok om de dictees na te kijken. We maakten onder andere kennis met een kind dat niet kon slapen omdat het bang was, met meisjes uit bekende liedjes van vroeger, maar ook liet hij een hedendaagse bewerking van ‘Meneer de president’ van Boudewijn de Groot horen, perfect inspelend op de actualiteit; het was immers nog geen dag geleden dat we hoorden dat het Amerikaanse volk Donald Trump had gekozen als nieuwe president.

Kalenders en cadeaubonnen
Na een aantal gedichten keerde de nakijkploeg terug en nam het woord over. Gemiddeld waren er ongeveer 15 fouten per deelnemer gemaakt, zo was de schatting. Voordat we overgingen naar de prijzenuitreiking van de top drie, kregen eerst twee willekeurige deelnemers een aanmoedigingsprijs. Die werden ter plaatse uit de grote stapel schrijfwerkjes gepikt: de heren Van Werkhoven en Oostra mochten naar voren komen en hun prijs, een scheurkalender, in ontvangst nemen. Oostra reageerde teleurgesteld: “Dus dit betekent dat ik niet bij de beste drie zit?”, maar was toch blij een prijs in ontvangst te mogen nemen.

Tableau de la troupe; geheel rechts Bianca Nederlof en winnaar Randy van Halen.

Vervolgens was het tijd voor de beste drie: die kregen dezelfde scheurkalender, maar daarnaast ook een VVV-bon. De tweede prijs was een gedeelde prijs: er waren twee personen met zes fouten. Regelmatig wordt dan door middel van een shoot-out uitgemaakt wie er met welke prijs vandoor mag gaan, maar nu niet: de cadeaubon voor de derde prijs werd vervangen door een met een hogere waarde, zodat er twee tweede prijzen waren. Ze gingen naar Annie Schep en Inge Kooijman.
De eerste prijs was de enige die niet in Papendrecht achterbleef, maar naar het naastgelegen Dordrecht ging: met slechts twee fouten was ik de winnaar. Bianca had al voorspeld dat ik het zou worden; mijn gezicht kwam haar kennelijk al bekend voor, en toen ik de opmerking over het verouderde Groene Boekje maakte, was duidelijk dat ik al wat meer dictee-ervaring had.

Met het heerlijke gevoel van een overwinning op zak trok ik weer huiswaarts. Voor de verandering geen urenlange reizen: ik hoefde enkel een brug over en stond alweer in mijn mooie stadje. Een kwartiertje later zat ik thuis op de bank. Volgend jaar moet ik wel terug naar Papendrecht komen; ik heb een titel te verdedigen.