Anouk Wittens haalt haar trofee op.

door JvHD | Foto’s: Roger Lefebre

Hebben bèta’s een voorsprong bij spellingwedstrijden, of zijn juist taalgevoelige alfa’s in het voordeel? Heel wat topspellers zijn scheikundige, bioloog of wiskundige. Maar in het Tilburgse Cobbenhagendictee, dat op 16 april de achttiende editie beleefde, triomfeerden de neerlandici.

Auteur Corné van Doorn overtrof zichzelf in een bespiegeling over natuurlijkheid in onze samenleving, en in de taal in het bijzonder. De ruim vijftig deelnemers die zich in het Cobbenhagenlyceum hadden verzameld, hoorden zijn tekst in eerste instantie beschaafd aan, maar begonnen nerveus te friemelen na de eerste alinea’s. Er kwamen woorden langs als pas de deux, bosschages, haute-couturetasjes en ketapang.

Auteur Corné van Doorn, docent Nederlands, las zelf zijn dictee voor.

Ketapang? Van Dale weet niets van dit fenomeen, en zelfs de Javaanse dicteeschrijver aan tafel 6 had er nooit van gehoord. Maar de auteur was voor de pauze zo vriendelijk een plaatje op het scherm te toveren van deze Indonesische boom, geflankeerd door een afbeelding van een asimina. Dat is een exotische vrucht die Van Dale alleen kent als de pawpaw. Ja, Van Doorn had er deze keer echt lol in zijn publiek te verrassen met flora die in geen enkel Nederlands woordenlijstje voorkomt.

Taalgevoel
En juist bij de spelling van dergelijke onbekende woorden bleek een goed ontwikkeld taalgevoel – aangevuld met flink wat kennis van de wereld – het verschil te maken. Bij de liefhebbers ging de eerste prijs daarom naar Anouk Wittens, docente Nederlands, die daarmee aantoonde dat een goed stel hersens zomaar verbijsterend fraai verpakt kan zijn. Zij zette een mooie score neer van 17 fouten. In de groep van de specialisten, in Tilburg prominenten genoemd, ging de eer naar taalkundige en quizfanaat Bert Jansen uit Bussum. Met maar twee foutjes liet hij ervaren mensen achter zich als Edward Vanhove (drie fouten), Rien Wisse en Jan Riefel.

Jonge dicteeschrijvers in Tilburg, met perfect gelakte nagels.

Van beide winnaars was het een formidabele prestatie. Docent Nederlands Van Doorn schrijft al enige jaren het Cobbenhagendictee, en naarmate de traditie groeit, neemt zijn neiging tot sadisme toe. Als geheel wordt de tekst mooier, de venijnige instinkers  vermeerderen. Dit jaar leefde hij zich in zijn goedlopende verhaal met duivels genoegen uit in termen als hybris, agglomeraties, niet-versmade cyberseks, caleidoscopisch en – jawel – levinasiaans (in de trant van filosoof Levinas). Hij besloot zijn exposé met de alleraardigste vraag ‘Is het fonologische “hij wort” niet natuurlijker dan het morfologische “hij wordt”?’ Opletten dus! Gevoegd bij de eerder genoemde buitenissigheden leverde zijn gedachtestroom meer dan genoeg problemen op voor het publiek.

Maddy Lanslots haalde het podium net niet.

Jeugdig
Dat publiek was opvallend jeugdig. Naast enkele scholieren van het Cobbenhagenlyceum deden ook enkele oud-leerlingen mee. Schrijfster Maddy Lanslots had aanvankelijk goede hoop, maar moest het podium aan zich voorbij laten gaan. Weliswaar publiceerde zij recent haar eerste roman, maar zij deed dat in het Engels… Tja, dan blijven woorden als bombazijnen negligés toch lastige hindernissen. Zij moest toekijken hoe lyceumleerling Damian van der Zand een mooie eerste plaats veroverde bij de scholieren.

Tijdens de goed verzorgde avond – de catering was weer uitstekend – bleek andermaal dat het nakijksysteem van Cobbenhagen erg goed werkt. Na twee alinea’s wordt het eerste blaadje opgehaald ter correctie. Dat herhaalt zich na de vierde en de zesde alinea. Een efficiënt systeem dat zonder meer navolging verdient!

Jan Riefel geconcentreerd aan het werk.

Het dictee leest u hier.