Holland-België onder het toeziend oog van Johan Hendrik van Dale. De houtskooltekening werd in 1972 gemaakt door de echtgenoot van dicteeorganisatrice Marie Bakx. Kort daarna overleed hij.

Tekst en foto’s: Huib Boogert

Op het WK Voetbal hebben Holland en België elkaar nog niet ontmoet, maar de interlanddicteewedstrijd Holland-België eindigde op donderdag 5 juni in een gelijkspel. Het aantal fouten van de Nederlanders en de Belgen was min of meer in evenwicht.

Het dictee in de grensplaats Eede (Zeeuws-Vlaanderen) is daadwerkelijk een internationale ontmoeting. Café-restaurant De Tol, waar de match voor de derde maal werd gehouden, ligt nog net in Nederland, maar de afstand tot de internationale grenslijn is hooguit vijftig meter. Bovendien doen telkenjare ongeveer evenveel Hollanders als Belgen mee. De Holland-België op het dicteeveld was drie jaar geleden een initiatief van mevrouw Marie Bakx (nu 86) uit het naburige historische stadje Sluis. Ze is haar hele leven al met taal bezig, maar omdat ze niet meer zo goed uit de voeten kan, is het organiseren van een jaarlijks Holland-Belgiëdictee voor haar een belangrijke bezigheid: ze kan het zittend af.

Een klein deel van het deelnemersveld. Rechts vooraan Marie Bakx.

Handvaardigheid
Marie Bakx zet haar culturele creativiteit ook om in ‘schone handvaardigheid’. De uitnodigingen voor de dictees ontwerpt en maakt ze zelf. Alle invitaties zijn handgeschreven, evenals de oorkonde die alle deelnemers meekrijgen. Toen ze drie jaar geleden met ‘Holland-België’ begon, had ze al gauw in de gaten dat het organiseren van een dictee een enorme klus kan zijn. Daarom riep ze fluks de hulp in van Guido Paridaen voor de administratieve voorbereidingen en dicteegoeroe Rein Leentfaar voor het maken van het dictee. Beiden zijn streekgenoten van mevrouw Bakx.

Guido Gezelle
Volgens Marie Bakx zou haar taalinteresse wel eens kunnen voortkomen uit het feit dat ze een indirecte afstammelinge is van priester-dichter Guido Gezelle. In haar woorden: “Mijn betovergrootmoeder was een nicht van Guido Gezelle. Hun vaders waren broers”. En over afstammelingen gesproken: bij de inschrijvers in Eede was ook Sara van Dale. Hoewel ze afkomstig is uit Sluis, heeft ze nooit uitgevlooid of ze familie is van stadgenoot Johan Hendrik van Dale, de grondlegger van het woordenboek. Kans voor open doel, zou je zeggen. Maar er werd niet gescoord. Volgens Marie Bakx waren Gezelle en Van Dale overigens niet alleen elkaars tijdgenoten, maar ook geestverwanten.

Tweehonderd jaar Zeeuws-Vlaanderen
Ondanks de overheersende actualiteit van het WK Voetbal, en ondanks Guido Gezelle en Van Dales jubileumjaar, had dicteeconcipieerder Rein Leentfaar gekozen voor een ander thema, namelijk het tweehonderdjarig bestaan van de regio Zeeuws-Vlaanderen als deel van Nederland. Daarom schreef ook Frans Reyniers mee, de voorzitter van de Stichting 200 jaar Zeeuws-Vlaanderen. De verhandeling van Leentfaar was zowel voor liefhebbers als specialisten niet moeilijk te noemen, maar desondanks scoorde niemand nul fout. Struikelwaardig bleken woorden als luctor-et-emergoprovincie, reuzefeest, pokkenhekel, Staats-Vlaanderen (met koppelteken!), Divina Commedia, Dantes hel, remarquabel, oudvaderlands en kunstbiënnale. Sommige Vlamingen hadden problemen met de uitdrukking ‘Leiden in last’, omdat ze het woord Leiden niet als Nederlandse plaatsnaam kenden.

Dicteereus Robert Joosen ontvangt zijn zoveelste bokaal in Eede.

Uitslagen
In de categorie liefhebbers was er een duidelijke winnaar. Clement Bonte (13 fout) hield Selma Hooijberg (17 fout) op ruime afstand. De plaatsen drie tot en met vijf werden gedeeld door drie vrouwen: Sara van Dale, Kelly van Casseele en Jeanette van Damme, die elk 18 fouten maakten). Daarna volgden Marie Bakx, Jozef Terryn, Frans Reyniers, Rinus Leenhouts en Guido Paridean.

In de categorie specialisten was er geen afgetekende winnaar. Twee deelnemers eindigden als eerste, met elk twee fout. Na een barrageronde won uiteindelijk Robert Joosen uit Kalmthout (B.) Herman Killens moest genoegen nemen met de tweede plaats. Frans van Besien uit Gent veroverde na barrage de derde plek ten koste van de Nederlandse cardioloog René Dijkgraaf (5 ft). De ranglijst vervolgde met Huib Boogert (6 ft), Christiane Adams (11 ft),  Raf Coppens (12 ft), René Hoonhorst , Laurine Vandepitte en Hilda Joosen (22 ft).