Bert Jansen in actie tijdens het Taalvoutjesdictee.

door Jeroen van Heemskerck Düker  |  Foto’s: © Ella Elisabeth

Na het abrupte verscheiden van het Groot Dictee op tv verkeerde menig liefhebber, initiator Philip Freriks voorop, in mineur. “Waar ik de smoor inheb is dat een programma dat toch wel een icoon is, waar ze jarenlang goeie sier mee hebben gemaakt, in één klap bij het vuil wordt gezet”, vertelde de maestro in mei van dit jaar in de NRC. Net als de duizenden dicteevolgelingen zal Freriks zich verheugen over de renaissance die vooral in deze decembermaand manifest is geworden.

Nee, het Groot Dictee keert niet terug op tv – althans niet in het vertrouwde format. Wel staat op 30 december 2017 een avondvullend taalprogramma geprogrammeerd, waarin journaallezeres Annechien Steenhuizen een ‘Klein Dictee’ presenteert. De opnamen zijn inmiddels achter de rug, en naar verluidt gaat het om een gemakkelijke tekst. De kans op een nulfouter is dus vermoedelijk groter dan ooit.

Annemarie Braakman-Ven op het podium in Amsterdam. Zij won de tweede prijs in het Taalvoutjesdictee.

Taalvoutjes
Topresultaten bleven daarentegen uit in het allereerste Taalvoutjesdictee. Op 7 december zag dit nieuwe initiatief het licht in de aula van het Vossius Gymnasium te Amsterdam. Het socialemediafenomeen Taalvoutjes is in vijf jaar exponentieel gegroeid. In 2012 begonnen Inger Hollebeek en Vellah Bogle een Facebookpagina over hun taalirritaties: malle menukaarten, hilarische opschriften en vreemde teksten in de media. Het bleek een gouden greep. Vijf jaar later sturen de vrouwen een negentienkoppige redactie aan. Alleen al de Facebookpagina (er is ook een bijbehorende website) trekt een half miljoen volgers. Het dictee was een logisch gevolg van dit succes. Binnenkort leest u op deze site een uitgebreid verslag van de avond.

Op dezelfde avond van 7 december vond het eerste Dictee van Utrecht plaats. De tekst werd geschreven door Manon Uphoff, die eerder dit jaar ook het Kerkdictee in de Utrechtse Dom voor haar rekening nam. Dichteres Ellen Deckwitz las het verhaal met veel schwung voor. Voor winnaar Pieter van Diepen was het een bijzondere avond: hij vierde in Utrecht zijn honderdste dicteeoverwinning in zijn carrière. Ook van dit evenement biedt Dictees.nl binnenkort een impressie.

GeenStijl
Het platform GeenStijl – betaald door Telegraaf Media – mengde zich in de successieoorlog rondom het overleden dictee. De website, gespecialiseerd in puberale lolligheid met een venijnig toontje, sneed zich daarmee in de vingers – al zien de beheerders dat vooral als ontzettend grappig. Voorleesster Kim Holland hakkelde nog erger dan de livestream. Of de 35 genodigden zich adequaat door de tekst heenploegden, maakt de redactie vreemd genoeg niet bekend. Naar de tekst te oordelen, hadden de auteurs zich voorgenomen het ‘archaïsche’ karakter van het voormalige tv-dictee fors te benadrukken. Zij propten zo veel mogelijk formele, maar eenvoudig te schrijven constructies in een ranzig verhaaltje waarvan de pointe buitenstaanders compleet ontgaat. Desondanks zaten er aardige spellingproblemen in, waaronder laagohmig, uiig, geürm, anarcho-liberale en het onlangs aangepaste gillesdelatourettesyndroom. Ook ontbraken obsolete, maar mooie synoniemen als binst en kwapoetsen niet. In de zaal won Simon Drijver, die onder het pseudoniem Joris von Loghausen bekendheid geniet op de websites GeenStijl en Dumpert.

In het land is ook zonder de inspiratie van het tv-dictee sprake van een bloeiend dicteecircuit. Topevenementen als die in Groningen, Zutphen, Aalsmeer, Amersfoort, Harderwijk en Alkmaar danken hun reputatie aan de combinatie van een goede tekst en een uitstekende ambiance. Ook de meer bescheiden dicteeavondjes blijven de moeite van een bezoek waard, zoals Laren, Markelo, Heeze, Gent en Leiderdorp. Als de voortekenen niet bedriegen, gaan de spellingaficionado’s een mooi dicteejaar tegemoet.