Maureen du Toit

door Tamo van Lochem

De derde editie van het Groot Goois Dictee vond dinsdag 17 oktober plaats in het raadhuis. De tekst die over Het Gooi ging, werd geschreven door Raymond Serré, voormalig nieuwslezer van de NOS. Presentatrice Maureen du Toit las de tekst in zes delen voor. Het dictee werd live uitgezonden door NH Nieuws.

De raadzaal zit helemaal vol, zelfs op het balkon zitten nog deelnemers met een pen voor hun neus. Later worden ook de schrijfblaadjes uitgedeeld waar iedereen een ‘S’, ‘B’ of ‘G’ op moet schrijven. Dit geeft de drie verschillende klassen weer: scholieren, buiten het Gooi of in het Gooi. “Drie, twee, één, actie!”, klinkt het vanuit de regiekamer. Het applaus gaat door de zaal. Als eerste wordt het goede doel, waar deze editie geld voor ingezameld is, toegelicht. Het opgehaalde geld wordt dit jaar besteed aan projecten die laaggeletterdheid tegengaan.

Deelnemers peinzen over de juiste spelling.

Nadenken over schlemielen
De pennen zijn in de aanslag. Sommige deelnemers tikken met hun pen, anderen hebben een trillend been. Maureen leest eerst het dictee helemaal voor. Vervolgens leest ze het dictee nogmaals rustig  voor. “Inwoners van Noord-Holland houden net zoveel van het Oranjehuis als Cubanen uit Havana van een echte havanna, als een Eskimo of Inuit van een eskimohond en een Eskimohut en als een Ajacied van Ajax.” Een paar seconden nadat de presentator deze woorden heeft uitgesproken, gaan er al hoofden omhoog die allemaal dezelfde vraag lijken te willen stellen: “Wat worden de volgende woorden?” Dit duurt niet lang of de hoofden gaan weer omlaag om diep na te denken over hoe je “schlemielen” schrijft.

Hoorbaar gepeins
Twee juryleden schrijven het hele dictee mee. De andere juryleden zoeken af en toe een woord op in het woordenboek. Alle juryleden hebben een bijzondere relatie met taal of met het goede doel. Zo zit burgemeester Pieter Broertjes in de jury en biedt de gemeente Hilversum taalcursussen aan. Du Toits stem klinkt door de hele zaal. De pennen van deelnemers gaan heen en weer en het gepeins van de hersenpannen is te horen. Na een gedeelte wordt bij een toeschouwer of deelnemer gepijld, nee gepeild, hoe het dictee gaat. “Ik vind het heel moeilijk. Mijn man heeft het geschreven, maar ik weet niet hoe hij het verzonnen heeft,” zegt de echtgenote van Raymond Serré.

De lokale omroep interviewt dicteeauteur Raymond Serré.

Cobra
Ook aan het dictee komt een eind en de deelnemers schrijven de laatste zin op: “Terecht dat deze juridische hobbyist in alle media is afgezeken.” Bij sommige deelnemers verraadt het gezicht al dat ze blij zijn dat het hierbij blijft. Maar als het dictee dan nogmaals helemaal wordt voorgelezen, doet bijna iedereen toch nog een paar laatste aanpassingen. Vervolgens worden alle dictees ingeleverd en ontstaat er zowel bij de jury, als bij de schrijvers een discussie over hoe je sommige woorden schrijft. Met name zijn Westfries museum en Cobra-beweging reden tot gesprek.

De schrijver neemt tijdens het nakijken het dictee met de schrijvers door. Alle instinkers en mogelijke fouten worden genoemd. Vervolgens delen twee voorzitters van de Lionsclub de cheque uit. Om de spanning op te bouwen, worden de cijfers van rechts naar links geschreven. Uiteindelijk staat er €8.500 op de cheque. Dit is een hoger bedrag dan de vorige edities.

Bokalen
Als alle dictees zijn nagekeken, en dictees met minder dan tien fout zelfs twee keer, worden de bokalen uitgereikt aan de winnaars. Els Brons, jurylid en directeur van de Bibliotheek Hilversum, vertelt dat de beste scholier negentien fouten heeft gemaakt. De winnaar, Storm Brinkhuis, had het niet verwacht: “Nee zeker niet, ik had mezelf berekend boven de twintig.” Burgemeester Pieter Broertjes reikt de prijs uit aan de winnaar buiten het Gooi: “De winnaar heeft uiteindelijk maar één fout, omdat hij een lidwoord was vergeten. Het is de bekende winnaar Rein Leentfaar.” Jeroen van Heemskerck Düker had de minste fouten gemaakt van de inwoners van het Gooi: drie stuks, volgens de jury. Na de prijsuitreiking kunnen alle deelnemers hun nagekeken dictee ophalen, waarna ze – hun fouten druk besprekend – de raadzaal verlaten.

Tamo van Lochem studeert journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. Hij schreef dit verslag voor de website hilversum.hu.nl. Met zijn toestemming neemt Dictees.nl zijn tekst over.