De toren van de Oude Kerk in Voorburg

Het Groot Voorburgs Dictee vierde zijn eerste lustrum. Na twee edities in de aula van het Gymnasium Novum was op woensdag 9 november voor de derde maal de Oude Kerk de plaats van handeling. Dat betekent: geen tafel om op te schrijven, maar een klembord. Maar het betekende bovenal sfeer, door de fraaie ambiance. En door het enthousiasme van de mensen van de organiserende Rotaryclubs.

door Pieter van Diepen

De kerk zat weer goed vol. Er werd gestreden in drie categorieën: jeugd, volwassenen en experts, in een soort gaussverdeling. Een paar jongeren, een handjevol dicteetijgers en een groot aantal volwassen Voorburgse liefhebbers, die allemaal twintig euro meebrachten voor het goede doel. Iedereen maakte dezelfde tekst en het was geen invuldictee, dus er moest flink gepend worden. De voorlezer, oud-burgemeester Hans van der Sluijs, die het al jaren doet, maakte het niet gemakkelijk, hij zette er flink de vaart in. Af en toe zorgde presentator Joost Karhof, u weet wel, van Nieuwsuur, voor een adempauze door tussendoor de loopmicrofoon aan een zuchtende deelnemer voor te houden met de vraag: “Hoe gaat het?”

Pikachu, een Pokémon

Pokémonrage
De tekst was niet extreem moeilijk. De auteur van het dictee, Maarit Wittebrood, communicatiespecialist en winnaar bij de volwassenen in 2015, had een mooi verhaal gemaakt met een vergelijking tussen twee voor gewone stervelingen wellicht bizarre hobby’s: Pokémonjagen en dictees schrijven. Pokémon? Ja die pocketmonstertjes, die je deze zomer met je mobiele telefoon kon vangen. Veel jeugdigen en jongvolwassenen liepen, als zombies op hun telefoon kijkend, over straat. In het idyllische Kijkduin, een ware Pokémonhotspot, leidde dat tot de (on)nodige overlast, en tot een heuse rechtszaak van de gemeente tegen de maker van het spel. Het was mij niet geheel vreemd, ik heb een jongvolwassen zoon. Maar dat je nu in het orthografische metier ook al woorden als Pokémon, Pikachu en Snorlax moet kunnen spellen …

Nee, dan die andere hobby. “Dictees schrijven om coûte que coûte uit te blinken in de Nederlandse taal: voor ware spellingnerds dé gedroomde activiteit om binnenshuis de tanden op stuk te bijten.” “Buitenissige spellinguitdagingen als gewhatsappt, paardenmiddel, a-capellakoor en andere gesofisticeerde en monstrueuze exoten uit onze taal.” “Talloze anglicismen en überhippe jargonwoorden in dagbladen en in communicatie-uitingen anderszins. En leenwoorden als outsourcen, inside-information, crossmediaal en andere fraai gefacelifte termen die allang geen struikelblok meer vormen voor doorgewinterde taalliefhebbers.” De auteur vond het “een groot goed dat in deze roerige tijden bollebozen in groten getale hun entree maakten voor het dictee”.

Links: winnaar René Muller, leraar Duits te Voorburg.

Maar niet …
De deelnemers keken, voorzien van een rode pen, hun eigen werk na. Bij de uitleg stonden op de sheets zogeheten glossen in margine. Al bij de titel, Peulenschil, werd voor de tussen-n-regel zelfs het schema uit de leidraad van het Groene Boekje erbij gehaald. Het werd een beetje rommelig en het duurde een beetje lang, waarop Joost Karhof vroeg of het voor het hele dictee zo zou gaan, want dan moest hij even naar huis bellen. De glossen werden daarna wat afgeraffeld, wat geen recht deed aan het vele werk dat erin gestoken was. Maar alles is op de website www.grootvoorburgsdictee.nl terug te vinden. Bij een paar woorden ontstond wat discussie. Op een vraag uit de zaal of naast het geprojecteerde gesofisticeerde ‘gesofistikeerde’ ook kon, beaamde het Vlaamse jurylid Lut Colmans, medewerkster van het INT in Leiden, dat dat ook goed was, “maar niet in dit dictee”. Dat wordt anders uitgesproken. En bij manoeuvres zei ze dat in Vlaanderen ook ‘maneuvers’ goed is. “Maar niet in dit dictee”, zei ze er weer haastig bij. Anders uitgesproken, ja.

Hoogtepunt
Elk jaar weer kijken we uit naar de pauze, naar de voordracht van Clement Marcoen, lid van het organiserende comité van de Rotary. Deze Vlaamse Voorburger had weer een briljante causerie met cabareteske grappen, waarbij hij op de actualiteit van de dag inging. Immers, terzelfder tijd was de voetbalinterland Nederland-België bezig, met op dat moment nog een ‘brilstand’ (voor de niet-kenners: 0-0), wat hem tot de grap bracht dat de Nederlandse bondscoach aan een bril niets had (voor de niet-kenners: hij heet Blind). En er was ook nog iets aan de hand in de Verenigde Staten.

Ik doe zijn vondsten tekort als ik ze hier buiten de context weergeef, maar toch: het plascontract kwam voorbij, ‘pleur op’ als kandidaat-woord van het jaar, de deelnemers bij de bar waren klinkers en medeklinkers, “vorst richt grote schade aan” en ‘wartaal’, het oorlogszuchtige taalgebruik bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Wat me deugd deed was dat hij de dicteetijgers, in Voorburg altijd meer dan welkom, “de crème de la crème van de orthografie” noemde. Al zette de kwalificatie spellingnerds in de dicteetekst ons wel met beide benen op de grond.

Al met al weer een genoeglijke avond, met een mooie opbrengst (1500 euro) voor het goede doel, de muziekvereniging Forum Hadriani, die muziekworkshops voor basisschoolleerlingen gaat organiseren. Een twaalfkoppig orkest van de vereniging zorgde voor de muzikale omlijsting van de avond.

Fred van Hooijdonk is blij met de cheque voor muziekvereniging Forum Hadriani

Uitslag
Bij de jeugd won net als vorig jaar Veronique Dekker, met beduidend minder fouten dan toen. Dat geeft hoop. Ook bij de experts verdedigde de winnaar van 2015 met succes zijn titel. Dat was ik. Met één fout. En ook bij de volwassenen was er een oud-winnaar die de wisseltrofee, de Zilveren Ganzenveer, mee naar huis mocht nemen. Rene Muller, leraar Duits, won in 2014 ex aequo met de op deze website welbekende Lizi van Vollenhoven. Lizi, ook al winnares in 2013, won toen de barrage, maar schonk Rene de wisselprijs. Rene was er vorig jaar door ziekte niet bij en was er nu erg op gebrand om de Ganzenveer weer van Maarit Wittebrood over te nemen. Helaas had nu Lizi zich ziek moeten afmelden …