Winnaar Roberto la Rocca tijdens het duel tussen Nederland en België.
door JvHD
De Haagse ambtenaar Roberto la Rocca maakte de minste fouten in het Groot Dictee der Nederlandse taal, dat zaterdagavond 17 december werd uitgezonden. Hij vergiste zich zes keer in de tekst van A.F.Th. van der Heijden. Na afloop bleek dat Paul de Kuyper – de gevierde schrijver van het Enschedese UT-dictee – eveneens zes fouten had gescoord. Als troost mag Paul het volgend jaar opnieuw proberen.
De beste speller bleef echter met lege handen achter. Na zijn zege moest La Rocca deelnemen aan een extra ronde. Samen met de beste prominent, de Nederlandse schrijver Gustaaf Peek (12 fout), nam hij het op tegen twee Belgen: Marco Sanders (7 fout) en Kristien Bonneure (uit het prominentenvak, 13 fout). Die extra ronde werd na negen woorden gewonnen door het Belgische team. Het duo mocht huiswaarts keren met een zeer fraaie pennenset.
Presentator Philip Freriks, met achter hem juryvoorzitster Annemarie Jorritsma.
Goed gescoord
Ook al waren de scores van de top drie aan de hoge kant, over de hele linie werd er heel behoorlijk gespeld. Het gemiddelde van de deelnemers in de Eerste Kamerbankjes – prominenten en krantenlezers samen dus – lag op 18 fouten, veel beter dan in de meeste edities. In beide vakken overtroefden de Vlaamse deelnemers de Nederlanders. Belgische krantenlezers scoorden gemiddeld 12 fout, Nederlanders 15. Bij de prominenten lagen de cijfers op respectievelijk 21 en 25. Gekende namen in Dicteeland deden het heel goed. Zo schreef Annemarie Braakman-Ven – gedecoreerd met groeneboekjesgroene nagels – zich de top vijf in met slechts 10 fouten, evenveel als Hiska Bakker. Alleen Jan Riefel haalde zijn normale niveau niet, mede als gevolg van gehoorproblemen.
Marco Sanders, beste speller der Belgen.
Krambamboeli
In zijn dicteetekst putte Van der Heijden uit zijn rijke arsenaal ongebruikelijke woorden, zoals krambamboeli, fotovoltaïsch, gevioleerd en kladderadatsch. Vooral de medische sector leverde interessante begrippen: subcutaan, dysthymie, qaly’s en anorectisch. Al die terminologie wist hij listig, zij het enigszins gekunsteld, te verwerken in een tirade tegen de verengelsing van het onderwijs en een mild trapje tegen de schenen van Maurice de Hond. Echt fraai werd het niet, maar als dictee voldeden de zes alinea’s prima. In de laatste zin speelde de auteur slim met de woordparen peiler/pijler en stijl/steil. Om die woorden goed te schrijven, was het noodzakelijk goed op de context te letten.
Voor de liefhebber was deze zevenentwintigste editie van het tv-dictee een geslaagde terugkeer naar gedegen kwaliteit, afgezien van die overbodige tweestrijd na het eigenlijke dictee. Er waren maar weinig discussiepunten – eigenlijk alleen de kapitaal in Gemenebest – en het presentatieduo Freriks en Braeckman maakte geen uitglijers. Vanzelfsprekend kieperde na afloop het leger reaguurders op de sociale media een bak verwensingen leeg, met een hoofdrol voor het in die kringen geliefde begrip ‘elite’. Ach, ook dat hoort bij de jaarlijkse traditie.
Werd de feil van het Groot Dictee 2.0 vorig jaar nog een beetje verbloemd doordat de beste speller ook daadwerkelijk met de hoofdprijs naar huis ging, nu stond de beste speller van het dictee, Roberto la Rocca, na de finale met lege handen. Een (schrale) troost was misschien nog dat dit niet aan zijn kompaan, de beste Nederlandse prominent Gustaaf Peek, lag, maar dat hij zelf de mist in ging met het shoot-outwoord balalaikaspeelster. Vlaanderen won het Groot Dictee 2016, maar dat het op twee gedachten hinkt, bleek wel uit de kop van Pieter Eveleins stuk in de Volkskrant: “Vlaanderen wint Groot Dictee, Nederlander met zes fouten beste speller.” En Jeroen schrijft hier onomwonden: “Roberto la Rocca wint Groot Dictee”. (Was hij echt de beste speller? Jan Riefel, Annemarie Braakman-Ven, Dick Stada, Paul de Kuyper, Hiska Bakker, Koos Kuijper, Nel Lagas en Liesbeth Weijs, ze hebben het allemaal af moeten leggen tegen wildcardwinnaar La Rocca. Allemaal. Behalve Paul de Kuyper, van de Enschedese topdictees, die geen zeven fouten had, maar eigenlijk zes. En Paul zou nooit ofte nimmer balalaikaspeelster fout geschreven hebben …
Ik heb inmiddels de eigenwijze kop enigszins aangepast. La Rocca heeft immers officieel niet gewonnen, ook al was-ie de beste. Tenminste, als we Paul de Kuyper even wegdenken, zoals de jury in Den Haag aanvankelijk ook deed.
Dit is mij ontgaan, maar waaraan heeft La Rocca die wildcard verdiend? Hij werd dus niet geselecteerd uit de winnaars van de voorronde?
Nee, flauw hè? Hij schijnt een dictee op zijn kantoor – de Tweede Kamer – te hebben gewonnen. Maar goed, spellen kan-ie wel.
Vond ik het ook een goed dictee? Ach. Het was moeilijk genoeg – de ‘winnaar’ had zes fouten, en dat zijn er weleens meer geweest (de winnaar van 2010 had er negen, maar toen kon je nog meer fouten per woord maken – met de huidige regels had ik er ook zes). Maar dat het gemiddelde zo laag was, geeft wel iets anders aan. Ik vond het een beetje te vol gepropt met moeilijke woorden, een beetje te veel ‘show off’ van Van der Heijden, en te weinig moeilijkheden in de gewone woorden, te weinig zaken als ‘wordt je (dan een tussenzin) toegeroepen’, ‘eerste-, tweede- en derdegeneratieallochtonen’, ‘scherp stellen of scherpstellen’, ‘open haard en nepopenhaard’, ‘hbo-werk- en -denkniveau’, dat werk. Maar met vier fouten, waarvan één (gemenebest) arbitrair, ben ik zeer tevreden.
De meeste indruk op mij maakten de uitspraken van schrijver Gustaaf Peek, de nummer twee bij de Nederlanders.
‘Er zaten een heleboel leuke spannende woorden in, zoals fotovoltaïsch. Fantastisch! Het is gewoon puur al het experiment om dat woord er in één keer goed op te krijgen. Ja, ik heb mij wel grondig vermaakt.’
Einde citaat.
Correctie: Gustaaf Peek, de beste bij de Nederlandse prominenten.