Suzanne Voets in gesprek met Frits Spits in de Taalstaat, 30 oktober 2021

Door Jeroen van Heemskerck Düker

Piepjong is ze nog, maar toch ligt het debuut van Suzanne Voets al in de winkels: De toverlantaarn kwam half oktober uit bij de Arbeiderspers. De twintigjarige studente mocht erover vertellen in de Taalstaat, het wekelijkse radioprogramma van Frits Spits op zaterdagochtend. Een week later stond zij in hetzelfde programma opnieuw in de belangstelling. Met drie fouten won zij zaterdag 6 november het Groot Dictee van Wim Daniëls.

De taalkunstenaar uit Aarle-Rixtel toonde zich opnieuw de meester van de bedrieglijke eenvoud. Ook wie gepokt en gemazeld is in de venijnige valletjes in de orthografie, had in deze vierde editie van het radiodictee grote moeite onder de vijf fouten te geraken. De grote Vlaamse kampioen Joost Verheyen merkte na het dictee al op: “Hoe vanzelfsprekend ook, door de aandacht voor al die moeilijke woorden dreigt de aandacht voor de essentie al eens te verslappen.” Dat bleek in de bibliotheek van de Nijmeegse Radbouduniversiteit een rake observatie. Hoewel er geen moeilijk of zelden voorkomend woord in de tekst te vinden was, maakten de twintig geselecteerde deelnemers gemiddeld elf fouten. Bij de ‘prominenten’ zag het slagveld – zoals vrijwel altijd – er nog een pak bedroevender uit. Met een gemiddelde van 19 fouten lieten zij zien dat het Groene Boekje geen prominente plaats in hun boekenkast heeft. De winnaar in het vak van de genodigden, cabaretier Pieter Derks, was met vijf fouten een mooie uitzondering.

Suzanne Voets wint het vierde Groot Dictee van Radio 1

Non-vaxer

Daniëls hield zijn tekst luchtig, het beladen thema vaccinatie ten spijt. Zoals gebruikelijk legde zijn dictee een staalkaart van spellingproblemen neer. Wie goed had opgelet in de basisvorming, de leidraad in het Groene Boekje weleens inkeek en nu en dan een krant las, maakte een goede kans de dubbele cijfers te vermijden. Desondanks bevatten de acht alinea’s voldoende woorden die ook ervaren spellers aan het twijfelen maakten: grand prix, GGD’s, antivaxers, het beruchte weids, godzijdank en gloedjenieuw. Heel vilein was de gevaccineerde kloosterzuster die zichzelf droogkomisch een non-vaxer noemde. Nogal wat wijsneuzen – ja, ik ook – vermoedden een woordgrapje van de taalmeester en streepten het streepje door.

Vierfoutenfestival

Het evenement in Nijmegen kon gevolgd worden in een dozijn bibliotheken in Nederland. Daar verzamelden liefhebbers zich voor hun eigen feestje. Over de afloop daarvan is niet veel bekend, maar opvallend is dat in drie plaatsen een winnaar met vier fouten de hoofdprijs mocht ophalen. Dicteetijger en oud-cardioloog René Dijkgraaf won in Arnhem, zelf won ik in Soest. En in de bibliotheek van Krimpen aan de Lek, waar een NPO-reporter tijdens de uitzending verslag uitbracht, zegevierde de Gentse dicteetijger Frans Van Besien. Hun score van vier fouten geeft nog meer glans aan de overwinning van Suzanne Voets uit Nuenen.

Meeschrijvers mochten een selfie (een ‘schrijfie’) sturen aan Radio 1. Deze is van Hermen de Graaf, bij veel dicteeliefhebbers bekend van het Aalsmeers Dictee

Zou tot die drie fouten ook negentiende-eeuws hebben behoord? Die gebruikelijke schrijfwijze moest volgens de spelregels van dit dictee omgevormd worden tot 19e-eeuws. En laat dat nou net het specialisme zijn van winnares Voets. Haar debuut is een ode aan de taal van Hildebrand (Nicolaas Beets) in diens Camera Obscura. Wat zou het mooi zijn als de zege van Suzanne Voets zou leiden tot hernieuwde belangstelling voor de meesterwerken van anderhalve eeuw geleden. En we weer recensies kunnen lezen over negentiende-eeuwse literatuur – niet ‘19e-eeuwse’ natuurlijk.