Ondanks de überhippe cover is het nieuwe dicteebijbeltje een aanrader

Dicteereiziger Rein Leentfaar schafte het nagelnieuwe Vijfduizend venijnige dicteewoorden aan en nam het uiteraard direct grondig door. Verheugd stelt hij vast dat elke verwijzing naar de witte spelling is geschrapt.

door Rein Leentfaar

Het Genootschap Onze Taal moet toch wel in een behoorlijke spagaat zitten. Enerzijds – en dat dragen zij ook uit via de website – is het de initiator, samen met de dagbladen, van het vermaledijde Witte Boekje (WB). Anderzijds heeft het Genootschap weer voor vijf jaar een licentie ontvangen om namens de NTU, de Nederlandse Taalunie, taalvragen van u en mij te beantwoorden. Bij die beantwoording zult u nimmer het begrip ‘Witte Boekje’ aantreffen, want net zoals overheid en onderwijs wettelijk verplicht zijn de officiële taalregels (Groene Boekje – GB – met op de achtergrond de Dikke Van Dale – VD, met NTU-keurmerk) te hanteren, moet Onze Taal zich tot die bronnen beperken.  

De dikke drieduizend dicteewoorden
Al eerder gaf Onze Taal een boekje uit met de titel De dikke drieduizend dicteewoorden. Op zich heel handzaam, en het werd veel gebruikt, denk ik. Alleen stond er op veel plaatsen achter een woord ook nog wat WB ervan vond. Nu heb ik niet eens een WB en ik ben daar ook helemaal niet in geïnteresseerd, want 98 van mijn honderd dictees negeren dat WB. Ik heb echter in de loop der jaren alle opmerkingen over WB consequent doorgestreept. Pas daarna werd het voor mij echt een handzaam boekje!

Het roze boekje
Recentelijk verscheen Vijfduizend venijnige dicteewoorden, dat ik voor mezelf maar ‘Roze Boekje’ noem. Een verademing. Een wijs besluit van Onze Taal: het begrip ‘Witte Boekje’ en elke verwijzing daarnaar is verdwenen! Daarmee is dit een juweeltje geworden, dat bijzonder bruikbaar is voor eenieder die eens ‘wat’ voor een komend dictee wil oefenen. De prijs is heel schappelijk (tien euro) en de uitgever is Prisma (ISBN 978 90 00 33158 1). In de inleiding een nuttig kort overzicht van de spellingregels (een beknopt uittreksel uit de Leidraad van GB) en achterin negen spellingoefeningen en een heus oefendictee. Te midden van de vijfduizend woorden is er regelmatig een woord uitgelicht om iets over etymologie en verdere bijzonderheden te vertellen.

De vijfduizend woorden
De vijfduizend woorden zelf had ik in twee tot drie uur doorgenomen. Voor de aardigheid geef ik de woorden die ik voor mezelf nog even (vrij willekeurig) genoteerd heb: heeft actiegevoerd (aaneen), ambeteren (plagen, lastigvallen), beziggehouden (aaneen), casselerrib, chaises longues (s, s), chef d’équipe (verder wel koppeltekens), cisterciënzerklooster (aaneen), discman en diskdrive, doowopmuziek (met betekenisloze woorden als ‘shoobydoowop’), eaux de cologne (mv. met x), faits accomplis (s, s), films noirs (idem), Gestapo-chef (en Cito-toets), er zijn veel pre’s (apostrof-s), de Rode Halve Maan en good old ruggespraak. Ten slotte: geënsceneerd, kwantummechanica, lapzwansen (GB, RB), forensen (znw. ook met z, ww. alleen met z!), schransen (ook met z), bedauwde landouwen en vrijpostigheid.

Boek zonder fouten
Nee, een foutloos boek bestaat niet. Ik heb niet alles letterlijk ‘gespeld’, maar toch in de eerste druk (2013) vier vergefelijke (vergeeflijke) foutjes aangetroffen. 1. In het kadertje op blz. 86 is sprake van de bijbelse figuur Enak. Dat moet natuurlijk ‘Bijbelse’ zijn. 2. In de oplossing van spellingoefening 6 (pagina 225) moet ‘kroonprins’ verwijderd worden: dat woord komt in de oefening helemaal niet voor! 3. Bij de oplossing van spellingoefening 9 op pagina 226 klopt de volgorde van de woorden niet:
gere-integreerde moet een stukje verder geplaatst worden en wel voor zee-egel. 4. Bij de oplossing van spellingoefening 4 op pagina 225 staat dat lapzwansen (znw.) ook met een (tweede) z mag. Van GB en RB zelf (sic!) mag daar echter alleen een s! Alleen VD zegt dat ook een z mag.

Conclusie
Prachtig boekje voor (beginnende) dicteeliefhebbers. Een must, dat moet u hebben, snel naar de boekhandel dus! Enne … wanneer vindt nou die conferentie plaats om dat gezeik (excusez le mot) over het Witte en het Groene Boekje ‘s voor eens en voor altijd de wereld uit te helpen? [Fouten voorbehouden, je weet maar nooit …]