Natuurkundedocent Patrick van Aarle won het vijfde radiodictee

door Jeroen van Heemskerck Düker

Wim Daniëls, de vaste auteur van het jaarlijkse Groot Dictee op Radio 1, blinkt uit in eenvoudige teksten. De dictees van de taalgoochelaar uit Aarle-Rixtel zijn altijd goed voor mooie scores, maar nulfouters werden tot nu toe alleen gescoord buiten het geselecteerde deelnemersveld op de uitzendlocatie. Ook de vijfde editie van het radiodictee voegde zich op zaterdag 26 november in die traditie: de winnaar, natuurkundedocent Patrick van Aarle, maakte toch nog één fout.

En dat terwijl het organiserende team er alles aan gedaan had om rode strepen te vermijden. Moeilijke dictees zijn al ongewenst sinds de teloorgang van het tv-evenement in 2017. Radiopresentator Frits Spits herhaalde dat standpunt daags voor de uitzending nog in praatprogramma Op1: “Het radiodictee is veel toegankelijker dan het dictee dat op de televisie werd gepresenteerd. Het werd de ondergang van het dictee omdat het veel te moeilijk was en niet meer te doen.” Vanuit die visie schreef Daniëls voor de lustrumeditie 2022 een simpele tekst over Groningen, waarin zorgvuldig elk niet-gangbaar woord vermeden was en vrijwel geen orthografische valkuilen in te herkennen waren.

Verbeetje

In het Forum, de nieuwe cultuurkolos in hartje Groningen, las oud-Kamervoorzitster Gerdi Verbeet het instapdictee voor. En de vaste voorleesster verzuimde niet haar publiek aan het twijfelen te brengen over een klemtoonteken. Dit keer moest volgens de auteur in de titel, ‘Groningen is zo’, het laatste woord benadrukt worden. Zoals altijd, was dat amper hoorbaar in de uitspraak. Gezien eerdere ervaringen kunnen we zo’n discutabel klemtoonteken inmiddels wel een verbeetje noemen.

Frits Spits interviewt taalkunstenaar Ronald Snijders, vaste deelnemer in het prominentenvak

De typerende kwinkslagen van Daniëls ontbraken in de lustrumtekst, of het moest de dubbelganger bevingen zijn (voltooid deelwoord en zelfstandig naamwoord). Dankzij het verbeetje in de titel en een handjevol serieuze dicteewoorden – zonnedauw, bosschages, knip-en-plakwerk, pyjamamouw – rolde er in het zogeheten prominentenvak toch nog een gemiddelde foutscore van 16 uit. In het vak van de liefhebbers, die aan de hand van een test geselecteerd waren, lag dat gemiddelde de helft lager: nog geen acht per deelnemer. Weinig verrassend was het relatief grote aantal tweefouters: bij de prominenten wonnen Judith Tielen en Karin Sitalsing met die score, bij de liefhebbers deelden Jeroen Koster en Leonie Sanders (beiden twee foutjes) het zilver. De winnaar bleef hen nipt voor. Hij schreef ijzertijd met een kapitaal.

Motto

Winnen in het radiodictee lijkt dankzij de weerzin tegen ongebruikelijke woorden en ingewikkelde constructies steeds meer een kwestie van toevallige verschrijvingen te worden. Zo constateerde deelnemer Han Van Osch (drie fout) beteuterd dat hij kasseinen had geschreven, terwijl hij kasseien had bedoeld. Tja. Het ligt in de verwachting dat twee- en driefouters de toon zullen zetten in het Groot Dictee, dat onder het vrolijke motto ‘iedereen is een winnaar!’ ongetwijfeld op minder kritiek hoeft te rekenen dan de tv-voorganger.