Taalvoutjes – Tabee, coryfee

Op de avond van 16 december zou het Groot Dictee der Nederlandse Taal uitgezonden zijn. Precies op deze avond organiseerde Taalvoutjes het eerste dictee. “We gaan het even helemaal anders doen!”

Annemarie Braakman is blij met haar tweede prijs. Links presentator Tom Lash. Foto: Ella Elisabeth.

Taalvoutjes 2017

De oprichtsters van Taalvoutjes, Inger Hollebeek en Vellah Bogle, zien zich geconfronteerd met het potentieel beste jongetje van de klas op de voorste rij.

door Dian van Gelder | Foto’s © Ella Elisabeth

Op de avond van 16 december zou het Groot Dictee der Nederlandse Taal uitgezonden zijn. Precies op deze avond organiseerde Taalvoutjes het eerste dictee. “We gaan het even helemaal anders doen!” De lezers  van dit verslag worden tevens uitgenodigd hun visie op de dicteeontwikkelingen te geven.

Dicteeavond
De presentatie van de avond was in handen van stand-upcomedian Tom Lash. Het dictee was geschreven door spellingexpert Wouter van Wingerden. Aangezien hij op hetzelfde moment als jurylid in Utrecht optrad, was hij fysiek niet aanwezig in Amsterdam. Later op de avond echter wel in de vorm van filmpjes met uitleg bij de uitwerking van het dictee. De twee oprichtsters van Taalvoutjes Vellah Bogle en Inger Hollebeek lazen het dictee voor. Zij verdienen een compliment voor de wijze van voorlezen en de wijze waarop zij reageerden op vragen om bepaalde gedeelten te herhalen. Twee vervaarlijk uitziende surveillanten zagen toe op een faire competitie. Het is nog maar de vraag in hoeverre hun nog te ontvangen controlerapport nog van invloed kan zijn op de einduitslag.

Taalvoutjes 2017

De twijfel slaat toe bij een deelneemster aan het dictee.

Het dictee
Het dictee op de Taalvoutjesmanier: in het teken van het afscheid van het Groot Dictee en tevens moderner, informeler en humoristischer. Dit laat onverlet dat in de eerste zin de przewalskipaarden kwamen binnenstappen en de tseetseevliegen kwamen aangevlogen. Moderner door woorden die vooruitlopen op toevoeging in de Dikke Van Dale, zoals geïnstaad (instaën; vergelijk instagrammen) en gesnapt (snappen; vergelijk snapchatten). Vermelding zou in de onlineversie toch mogelijk moeten zijn. Het woord Parijs in een Parijs 3 Michelinsterrenrestaurant (of drie-Michelinsterrenrestaurant) wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord en dus zijn de regels voor de bezits-s niet van toepassing.

Taalvoutjes 2017

Het Vossius Gymnasium had gezorgd voor authentieke, strenge surveillanten.

Andrés, Janny’s en Robèrts sidekick leverde de nodige misbaksels. Het los dan wel aaneenschrijven zorgde voor hoofdbrekens bij zich tegoed doet, dan wel en het er … van afbrengen. Het woord millennials is toch veel eenvoudiger dan dat je je moet vergewissen van het juiste gebruik van weglatings- en koppeltekens in jarentachtig- of –negentigkinderen of jaren 80- of 90-kinderen of jaren 80- of -90-kinderen, waarbij er dus zelfs dus drie mogelijkheden zijn om deze woordgroep op de juiste wijze te schrijven. De Green Happinesschickies zijn nog onvoldoende ingeburgerd, dus met hoofdletters. Net zoals bij de introductie zorgden ook hier de iPhone X’s voor chaotische taferelen.

De ayahuascaceremoniën lieten hun geestverruimende werking niet onbetuigd.

Taalvoutjes 2017

Het erepodium: Jeroen van Heemskerck Düker (3), Bert Jansen (1) en Annemarie Braakman (2).

Prijzen
De prijzen gingen naar het sterrenspecialistentrio: Bert Jansen (11 fout), Annemarie Braakman-Ven (13 fout) en Jeroen van Heemkerck Düker (14 fout). Voor Rein Leentfaar was het dit keer: tabee, trofee! Bij de prijsuitreiking kwam het przewalskipaard opnieuw opdraven. Dat was voor diegene die zich vergaloppeerd had en zo de Przewalskiprijs voor het meest originele dicteewoord ‘eyephone’ ontving.

Wandschildering
Dan nu nog even iets van geheel andere orde. De wandschildering boven het podium intrigeerde mij. Dus besloot ik de betekenis van de wandschildering op te vragen. Mijn dank aan Ingrid Tieri van het Vossius Gymnasium voor het document: Amstelodanum 82 (1995), Richter Roegholt: “De laatste school van Nico Lansdorp: het Vossiusgymnasium.” In onderstaande passage de beschrijving en betekenis van de wandschildering. Aan de lezers van dit verslag de vraag om gelijkenissen en verschillen tussen dicteeontwikkelingen en de wandschildering te benoemen!

Taalvoutjes 2017

De wandschildering in de aula van het Vossius Gymnasium. (foto: Dian van Gelder)

“In de aula heeft Leo Visser (1880–1950), een bekend tekenaar, schilder en lithograaf, boven het podium een wandschildering aangebracht, die een scène voorstelt uit de strijd tussen de Grieken en Trojanen uit de Ilias van Homerus. Links liggen de holle schepen van de Grieken, rechts verheffen zich de transen van het ommuurde Troje. Van beide kanten trekken tweewielige strijdwagens op. Centraal staat een boom, waartegen een bruine gestalte leunt, de schim van Patroclus en aan weerskanten staan twee lanszwaaiende krijgers, Hektor en Achilles. Op de Trojaanse strijdwagen staat een zekere Alexandros, waarmee Paris wordt bedoeld. In de boom zitten twee vervaarlijke roofvogels, Athene, die de Grieken steunde en Apollo, die uit haat tegen de Grieken de partij van Troje koos. Patroclus bezoekt zijn boezemvriend Achilles en wekt hem op zijn wrok te laten varen en zijn volk te komen helpen: ‘Zo’n wrok als jij koestert, ik hoop niet dat die mij ooit te pakken krijgt, jij ongeluksheld! Wat zal een ander, wat zal het nageslacht aan jou hebben, als je nu de Grieken niet voor de ondergang behoedt!’ Vergeleken bij het mozaïek en het glas-in-loodraam is deze wandschildering veel moderner met een knipoog gestileerd heroïsch.”

8 reacties

  1. Mooi verslag, Dian en een leuke toevoeging over de muurschildering. Het przewalskipaard blijft de achilleshiel voor menig dicteeschrijver.

  2. Och Dian, wat een prachtig verslag. Dik de moeite waard om het straks nog een tweede keer heel rustig te lezen! Bedankt daarvoor.

  3. Over de gelijkenissen c.q. verschillen tussen het Groot Dictee en de wandschildering:

    Een aantal overeenkomsten zie ik wel, verschillen daarentegen nauwelijks. Maffe verschillen als ‘Grieken hebben paarden, maar dictees niet’ bedoel je natuurlijk niet. Een overeenkomst zou kunnen zijn, dat de Grieks-Trojaanse oorlog en een wedstrijddictee beide een felle strijd zijn. Verschil dan weer: niet op leven en dood….

    Wel zie ik veel dicteewoorden in de afbeelding terug. Misschien zoek je dat?

    Die paarden doen me denken aan het przewalskipaard. Ik zie dus ook paard-en-wagens. Ik zie ook pijl-en-boog. De vogels doen me denken aan gevleugelde uitdrukkingen: epea pteroënta. Die boom zetten we graag op na een wedstrijddictee.

    Patrocles is in het harnas (t.w. dat van Achilles) gestorven. Achilles stierf weer door zijn hiel.

    Afgeleide woorden zijn ook apollinisch (Apollo) en atheneum (Athene).

    Je zou het ook zo kunnen verwoorden: het Groot Dictee gaat ten onder, maar de (wed)strijd blijft. Zoiets als: Troje wordt ingenomen, maar ook overgenomen.

    Een verschil: Achilles sterft aan zijn hiel, maar het Groot Dictee kende eigenlijk geen zwakke kanten (nou ja, behalve Philips Freriks dan).

    Daar stopt mijn productie inzake de relatie dictee/wandschildering.

    • Huib, dank voor je reactie op mijn vraag aan de lezer.
      Dit is wel een heel mooie analyse. In jouw reactie zie ik je parate kennis. De gevleugelde uitdrukking: epea pteroënta, is nieuw voor mij. Dus heb ik in Van Dale gekeken en zag dat het gevleugelde woorden betekent en dat het Grieks is, ontleend aan de Ilias en de Odyssee.