Herman Killens – zelf een begenadigd speller en schrijver – lacht zijn zenuwen weg in de pauze.

Tekst en foto’s: Huib Boogert

Zou er ooit een moeilijker wedstrijddictee voorgelezen zijn in ons land? Die vraag blijft over na het (vooral voor specialisten) vrijwel onmaakbare dictee in Terneuzen op 16 april 2015.

Zelfs auteur Marc de Smit (tweevoudig winnaar van het Groot Dictee op tv en voormalig medewerker van Van Dale Lexicografie) biechtte na afloop eerlijk op dat hij een ‘slachting’ had aangericht. Laten we beginnen met het minder rampzalig verlopen onderdeel, het liefhebbersdictee. De deelnemers kregen een voorbedrukte tekst voorgelegd, waarin ze 40 invulwoorden moesten noteren. De tekst voor liefhebbers en specialisten was dezelfde, maar de 40 in te vullen woorden/woordgroepen waren voor beide categorieën verschillend.

Het podium van de liefhebbers: winnaar Kevin Willems, Addy Oderdulve en Jan de Roover.

Aan de liefhebbers werden woorden gevraagd als gecapitonneerd, plateaugletsjer, buitenvolièretje, ruches, hypofyse, kickboksen en tussen-n. De meeste moeite hadden de schrijvers met het voltooid deelwoord van het werkwoord de-etiketteren: gede-etiketteerd. Vermoedelijk werden velen in de war gebracht door het vreemde woordbeeld.

Van de veertig lastige invulwoorden schreef Kevin Willems uit Brugge (B) er slechts vier verkeerd. De Nederlandse Addy Overdulve uit Zaamslag hield de Zeeuwse eer hoog met haar zes foutjes. Jan de Roover uit Vilvoorde eindigde op de derde plaats met zeven fouten.

Dicteetsaar Rein Leentfaar beseft na de voorlezing dat hij verslagen is.

Wegduiken
Traditioneel trekt het Groot Dictee van Zeeuws-Vlaanderen (zoals het dictee in Terneuzen officieel heet) veel Vlamingen naar de bibliotheek van Terneuzen. Dat was vooral zichtbaar bij de specialisten. Daar was het gehele erepodium voor de Vlamingen. Al bij het voorlezen (door pastor Niek van Waterschoot) doken de Nederlandse deelnemers verschrikt weg. Want hoe schrijf je volstrekt ongebruikelijke dicteewoorden als toggenburger, tributyltin, chayotes, napi, sharpie, cirlgorzen, appestaat, pashmina, lycopodium, tics douloureux, ghazidsja, psychastheen, polyhydroxyaldehyde en raneynikkel?

‘Topstuk’ was het woord toppaazen, een typisch marc-de-smitje. Bij het voorlezen en bij het schrijven had vrijwel niemand helder, wat de auteur hier bedoelde. Het woord, bleek achteraf, was samengesteld op basis van het acroniem paaz (psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis). Dat staat als letterwoord gewoon in Van Dale, met als meervoud paazen. De allerbeste afdelingen zijn dan dus toppaazen…..

Sommige deelnemers kwamen niet alleen…

Te gek voor woorden
Het dicteeverhaal van Marc de Smit had als thema ‘Te gek voor woorden’ (het boekenweekthema) en ging over een ex-lexicograaf die door zijn medewerking aan een spellinghervorming veranderde in een psychasteen wrak met een minigilles-de-la-tourettesyndroom. De Vlamingen konden nog het best uit de voeten met deze ‘gekkigheid’, die in de dicteetitel ‘waan-zin’ werd genoemd. Good old Joost Verheyen had een jaar lang niet op zijn woordenlijst gestudeerd, maar maakte toch de minste fouten: zeven. Robert Joosen volgde op de voet (acht fout), op enige afstand gevolgd door Christiane Adams (dertien fout). Joost Verheyen mocht de wisseltrofee nu mee naar huis nemen: hij won voor de derde maal.

Een charmante fotografe maakte haar persoonlijke reportage tijdens het evenement.

Is het vreemd, dat het in de bibliotheek van Terneuzen nog lang onrustig bleef?

Het hilarische dictee kunt u hier teruglezen.